Wat is collageen?

Collageen, afgeleid van het Griekse woord voor lijm (kolla), is het eiwit dat het meest voorkomt in het menselijke lichaam. Het heeft een harde, onoplosbare en vezelige structuur. 

Collageen fungeert als een ondersteunende structuur en verankert de cellen aan elkaar. Het zit in de onderste lagen van de lederhuid en zorgt er voor een grote trekspanning. 

Collageen is dus een belangrijk structureel eiwit in de huid, pezen, spieren, botten en ander bindweefsel en maakt deel uit van de extracellulaire matrix.

Wat zijn de verschillende soorten collageen?

De collageen superfamilie omvat 28 leden die worden onderscheiden via Romeinse cijfers. We geven in de onderstaande tabel even de 5 meest gekende vormen van collageen.

Het gemeenschappelijke kenmerk van de verschillende types collageen is de aanwezigheid van een drievoudige helix die kan variëren van het grootste deel van hun structuur (96% voor collageen I) tot minder dan 10% (collageen XII).

Hoe maakt je lichaam collageen?

Om collageen aan te maken combineert je lichaam aminozuren die het binnenkrijgt via eiwitrijk voedsel. Deze aminozuren zal je lichaam omzetten in collageen in gespecialiseerde cellen, namelijk de fibroblasten. Vooral glycine, proline en hydroxyproline zijn in dit opzicht belangrijke aminozuren. 

Tijdens het omzettingsproces van aminozuren naar collageen gebruikt je lichaam vitamine C, zink en koper. Vitamine C is betrokken bij de vorming van collageen.

Bestaand collageen en de aanmaak van nieuw collageen kan verstoord worden door overmatige blootstelling aan schadelijke UV-straling, het overmatig eten van suiker, roken en cafeïne. 

Een gezonde levensstijl kan de lichaamseigen collageenproductie ondersteunen. Tegenwoordig spreekt men wel eens van healthy-aging, een term waar experte Wies Verbeek onderzoek naar heeft gedaan. 

De collageenaanmaak kan al vanaf je 25ste beginnen te verminderen. De natuurlijke collageenproductie neemt af naarmate we ouder worden. Een dunnere huid en minder soepele gewrichten komen om die reden vaak voor bij ouderen.

Welke voeding bevat collageen?

Bottenbouillon, kip, rundvlees, varkensvlees, vis en schaaldieren zijn een goede bron van collageen. 

Eiwit bevat zelf geen collageen, maar wel aminozuren om de lichaamseigen aanmaak te stimuleren. Die aminozuren vind je overigens ook in bonen of peulvruchten. 

Ben je vegetariër? Eet dan voldoende voeding met vitamine C om je natuurlijke collageenaanmaak te stimuleren. Citrusvruchten, bessen, tropisch fruit, tomaten en paprika?s zijn stuk voor stuk rijk aan vitamine C. 

Zorg ook voor voldoende zink en koper in je dieet. Je vindt dit bijvoorbeeld in cashewnoten. 

Kom je er niet met voeding, dan kan je kiezen voor een supplement. Volgens de richtlijnen kan 2,5 tot 15 gram collageen per dag volstaan in supplementvorm.

Welke groenten bevatten voedingsstoffen die een rol spelen bij de aanmaak van collageen?

Groenten die rijk zijn aan vitamine C, antioxidanten en andere voedingsstoffen leveren bouwstenen die nodig zijn voor de aanmaak van collageen. Enkele opties zijn:

1. Paprika’s (vooral rode en gele)
2. Donkergroene bladgroenten (zoals spinazie, boerenkool en snijbiet)
3. Tomaten
   
4. Broccoli
   
5. Wortels
   
6. Spruitjes

Door deze groenten in je dieet op te nemen, krijg je voedingsstoffen die bijdragen aan de natuurlijke processen in je lichaam, die belangrijk zijn voor de huid. Combineer dit met eiwitten en een gezonde levensstijl voor een goede algehele gezondheid.

Welk fruit bevat voedingsstoffen die een rol spelen bij de aanmaak van collageen?

Fruit bevat zelf geen collageen, maar sommige fruitsoorten bevatten voedingsstoffen zoals vitamine C, antioxidanten en aminozuren die een rol kunnen spelen in het behoud van gezond bindweefsel.

Hier zijn enkele van die fruitsoorten:

1. Sinaasappels, citroenen, limoenen
2. Aardbeien, blauwe bessen, frambozen
3. Kiwi
   
4. Papaja
   
5. Ananas
6. Mango
7. Guave
8. Avocado
9. Watermeloen

Het regelmatig eten van deze vruchten, gecombineerd met een gevarieerd dieet, kan bijdragen aan het behoud van een gezonde huid.

Wat is beter, runder- of viscollageen?

Op de markt zijn verschillende soorten collageen beschikbaar, waaronder:

1. Viscollageen: Deze vorm is het meest vergelijkbaar met het collageen in de menselijke huid en bestaat voornamelijk uit collageen type I. Het wordt goed opgenomen door het lichaam en bevat omega-3 vetzuren, die bijdragen aan een gezond dieet.

2. Rundercollageen: Deze vorm heeft vergelijkbare eigenschappen als viscollageen. Het bevat collageen van type I en type III, maar wordt soms minder gekozen vanwege zorgen over mogelijke ziekteoverdracht via runderen. 

3. Varkenscollageen: In tegenstelling tot rundercollageen is de kans op ziekteoverdracht bij varkenscollageen relatief klein. Het wordt vaak gebruikt in cosmetische procedures. 

4. Plantaardig collageen: Deze vorm van collageen is van plantaardige oorsprong en verschilt van dierlijk collageen. De ingrediënten kunnen een bijdrage leveren aan een gevarieerd dieet. Plantaardig collageen is bovendien een misleidende term.

Collageensupplementen worden aangeboden in ongedenatureerde vorm of gehydrolyseerde vorm.

• Ongedenatureerd wil zeggen dat het collageeneiwit zijn oorspronkelijke vorm heeft behouden.
• Bij gehydrolyseerd collageen zijn de collageenmoleculen (peptiden) kleiner gemaakt. Collageenpoeder bevat doorgaans de gehydrolyseerde vorm, terwijl capsules de ongedenatureerde vorm bevatten. Dit is echter niet altijd het geval.

Hoe wordt collageen poeder gemaakt?

Rundercollageen wordt gewonnen uit runderen. Tijdens de verwerking van vlees voor consumptie worden de huid en botten van de dieren gebruikt om collageen eiwitten (gelatine) te extraheren. Deze materialen worden gekookt in water, waardoor collageen vrijkomt. Het resulterende product wordt gedroogd en tot collageenpoeder verwerkt, zodat het later gemakkelijk kan worden toegevoegd aan bijvoorbeeld dranken of gerechten.

Viscollageen, ook wel marine collageen genoemd, wordt verkregen uit de huid en andere delen van vissen die niet voor consumptie worden gebruikt, zoals botten en graten. Deze bijproducten worden verwerkt en gehydrolyseerd met behulp van protease-enzymen.

Collageen poeder vs. collageen pillen, wat is het verschil?

Collageen supplementen worden steeds populairder. Wil je graag collageen kopen, maar weet je niet welke vorm je best inneemt? Check dan even deze verschillen tussen collageen poeder en collageen capsules.

Hoe lang duurt het voordat collageen werkt?

Na inname worden collageenpeptiden door het lichaam afgebroken en opgenomen via de bloedbaan. Hoe het lichaam collageen verwerkt, kan verschillen per individu en is afhankelijk van verschillende factoren, zoals voedingspatroon en levensstijl.

Er zijn studies die de rol van collageen in huidelasticiteit en gewrichtsgezondheid onderzoeken, maar individuele resultaten kunnen variëren. Sommige onderzoeken kijken naar perioden van 8 tot 12 weken voor huidonderzoeken, terwijl andere studies gewrichtsgezondheid over een langere termijn observeren.

Collageen is een eiwit dat van nature in het lichaam voorkomt en ook via voeding kan worden opgenomen. Bij een gevarieerd en gebalanceerd dieet kan collageen een aanvulling zijn, maar de effecten kunnen per persoon verschillen. Over het algemeen wordt collageen uit voeding goed verdragen.

Is glucosamine hetzelfde als collageen?

Collageen is een eiwit, terwijl glucosamine een aminosuiker is, opgebouwd uit glucose en glutamine. Aminosuikers zijn betrokken bij de aanmaak van glycosaminoglycanen, die van nature aanwezig zijn in collageenrijke weefsels. Gewrichten bevatten van nature meer collageen dan glucosamine. Collageen is een structureel component van gewrichtsweefsel, terwijl glucosamine een rol speelt in het kraakbeenmetabolisme.

Welke (leefstijl)gewoonten verminderen de aanmaak en of beschadigen collageen?

Collageen en vitamine C

5 collageen mythes ontrafeld

#1 Je bent te jong voor collageen Collageen is een structureel eiwit dat in het lichaam voorkomt. Naarmate we ouder worden, verandert de aanmaak en afbraak van lichaamseigen collageen. Dit proces is een natuurlijk onderdeel van veroudering en kan al rond je 25ste levensjaar beginnen.

#2 Je hoeft geen collageen te nemen als je voldoende proteïne eet Collageen is een eiwit dat bestaat uit verschillende aminozuren, waaronder glycine, proline en hydroxyproline. Eiwitten uit voeding of shakes bevatten ook aminozuren, maar de samenstelling kan verschillen van die in collageen. Wanneer collageen wordt afgebroken, ontstaan peptiden die in het lichaam verschillende functies kunnen vervullen, functies die kunnen verschillen van proteïne.

#3 Collageen poeder is minder efficiënt dan collageen pillen Collageen is verkrijgbaar in verschillende vormen, zoals poeder of capsules. De keuze tussen deze vormen hangt voornamelijk af van persoonlijke voorkeur en gebruiksgemak.

#4 Marine collageen is beter dan rundercollageen Het grootste verschil is de oorsprong en de opbouw van het collageen. Persoonlijke voorkeur speelt hier weer een rol. Verder kan de prijs van de verschillende collageen supplementen ook verschillen. Een vuistregel is, zoals bij alle supplementen, om te kijken naar de kwaliteit en het milieu van de dieren. 

#5 Collageen is enkel voor vrouwen Anti-veroudering is een oude marketingtruc. Hoewel cosmeticaproducten en de massale verkoop ervan vaak en veelal gericht zijn op vrouwen, is de huid een orgaan dat zowel bij man als vrouw relevant is. Huidverzorging kan voor iedereen een belangrijk element in het dagelijks leven zijn.