Zink

Wat is zink?

Zink is een spoorelement dat onderdeel is van een groot aantal enzymen in het lichaam die betrokken zijn bij de stofwisseling. Je lichaam kan zelf geen zink produceren dus je moet het uit voedsel halen.

Waar is zink goed voor in je lichaam?

Zink speelt heel wat rollen in je lichaam:

• Het heeft een gunstige invloed op het celdelingsproces.
• Het helpt het natuurlijk immuunsysteem van de lichaamscellen.
• Het helpt beschermen tegen invloeden van vervuiling en zonlicht.
• Het speelt een rol bij de normale opbouw en afbraak van koolhydraten, vetten, eiwitten en DNA.
• Het draagt bij aan het energiemetabolisme.
• Het helpt bij de normale eiwitsynthese.
• Zink draagt bij tot een normaal metabolisme van vitamine A.
• Zink draagt bij tot een normaal zuur-basemetabolisme.
• Het draagt bij aan een normale hormoonhuishouding.
• Het helpt het gezichtsvermogen normaal te houden.
• Het draagt bij aan het behoud van normaal haar, huid en nagels.
• Het draagt bij aan de instandhouding van sterke botten.
• Het is goed voor de vruchtbaarheid van de man.
• Het draagt bij aan een normaal probleemoplossend vermogen.

Hoeveel zink heb je per dag nodig?

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zink voor de verschillende bevolkingsgroepen bedraagt:

• 6 maand-2 jaar: 5 mg
• 2-5 jaar: 6 mg
• 6-9 jaar: 7 mg
• Mannen 9-13 jaar: 11 mg
• Vrouwen 9-13 jaar: 8 mg
• Mannen 14-17 jaar: 12 mg
• Vrouwen 14-17 jaar: 9 mg
• Mannen +18 jaar: 9 mg
• Vrouwen +18 jaar: 7 mg
• Zwangere vrouwen: 9,1 mg
• Vrouwen die borstvoeding geven: 11 mg

Hoewel je via voeding maar zelden te veel zink zal binnen krijgen, moeten we toch even de veilige bovengrens meegeven:

• 1-3 jaar: 7 mg
• 4-6 jaar: 10 mg
• 7-10 jaar: 13 mg
• 11-14 jaar: 18 mg
• 15-17 jaar: 22 mg
• Ouder dan 18 jaar: 25 mg

Hoe merk je een zinktekort op?

Een zinktekort komt eigenlijk niet vaak voor. Komt het toch voor, dan kan je het herkennen aan:

• Problemen met de huid, slijmvliezen en het skelet;
• Problemen met de geur en de smaak;
• Problemen in de ontwikkeling van de geslachtskenmerken;
• Een verminderde afweer tegen infecties en nachtblindheid.

De volgende bevolkingsgroepen hebben een groter risico op een zinktekort:

• Mensen met chronische darmziekten (bijvoorbeeld de ziekte van Crohn);
• Vegetariërs en veganisten;
• Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven;
• Oudere zuigelingen die uitsluitend borstvoeding krijgen;
• Mensen met sikkelcelziekte;
• Mensen die ondervoed zijn, inclusief mensen met anorexia of boulimia;
• Mensen met een chronische nierziekte;
• Mensen die alcohol misbruiken.

Welke voeding bevat veel zink?

Zink komt van nature voor in dierlijke voedingsmiddelen zoals vlees, gevogelte, vis, schelpdieren, zuivel en eieren. Plantaardige bronnen zijn peulvruchten, noten en zaden en volkoren granen. Ook champignons, boerenkool, erwten, asperges en bieten bevatten zink.

Factoren die de opname van zink beïnvloeden

Het lichaam neemt zink beter op uit dierlijke dan uit plantaardige voedingsmiddelen. Zo kunnen te veel vezels en fosfor in een plantaardige voeding (fruit, groenten, granen) zorgen dat zink niet goed wordt opgenomen.

Hoe lang mag je zink innemen en heeft het bijwerkingen?

Hoe lang je zink dient in te nemen hangt af van de ernst van je zinktekort. Als je langdurig een hoge dosis zink neemt, dan kan er een tekort aan koper ontstaan. Om die reden wordt vaak aangeraden om zink en koper samen te nemen.

Te veel zink innemen kan leiden tot misselijkheid, diarree, buikpijn verlies van eetlust, hoofdpijn, problemen met het immuunsysteem en verlaagde HDL-cholesterolniveaus.

Als je zink inneemt samen met andere medicatie, dan kan dat de werking verminderen. Let vooral op met antibiotica, het reumamedicijn penicillamine en bloeddrukverlagers.

Wat doet zink bij vrouwen?

Zink speelt zowel bij mannen als bij vrouwen een belangrijke rol. Het gebruik van zinksupplementen kan voor vrouwen extra voordelen opleveren. Zo kan zink een aantal negatieve effecten van de menstruatie bij vrouwen verminderen omdat het de afscheiding van progesteron kan reguleren.

Oudere vrouwen kunnen ook meer zink nodig hebben dan oudere mannen. Dit kan te wijten zijn aan de hogere inname van calcium voor de preventie en behandeling van osteoporose. Calcium concurreert met zink voor absorptie, en het verhogen van de calciuminname bij oudere vrouwen kan de zinkabsorptie verminderen.

Wat is de beste vorm van zink?

Je lichaam verteert zink van nature niet gemakkelijk. Om het beter beschikbaar te maken, moet zink aan een andere stof worden gebonden (gecheleerd). Voorbeelden zijn orotaat, gluconaat, citraat, acetaat en picolinaat.

Zink bestaat ook in synthetische vorm, zoals sulfaat. Deze vorm kan botsen met calcium en maagirritatie veroorzaken. Daarnaast is er ook nog zinkoxide, dat vooral op de huid wordt gebruikt, bijvoorbeeld in zonnebrandmiddel.