Paddenstoelen

Paddenstoelen worden steeds meer gewaardeerd voor hun geneeskrachtige eigenschappen. Ze zijn daarom ook heel populair in de vorm van o.a. voedingssupplementen.

Wat zijn paddenstoelen?

Paddenstoelen zijn geen planten, ze behoren tot een aparte soort. Ze zijn het vruchtlichaam van schimmels of zwammen (wetenschappelijke naam Fungi). De schimmels vormen complexe netwerken, meestal onder de grond, maar soms ook in een gastheer. Die netwerken noemen we het mycelium.

In tegenstelling tot planten, doen paddenstoelen niet aan fotosynthese en moeten ze voedingsstoffen actief uit de omgeving opnemen en omzetten. Hierdoor zijn ze echte krachtpatsers en worden ze in de Oosterse traditionele geneeskunde al jaren voor hun medicinale eigenschappen gebruikt.

Deze medicinale eigenschappen zijn toe te schrijven aan talrijke bioactieve metabolieten die aanwezig zijn in het mycelium en in het vruchtlichaam.

Paddenstoelen zijn doorgaans een goede bron van:

• Enkele B-vitamines: riboflavine (B2), niacine (B3), panthoteenzuur (B5) en folaat.
• Vitamine D2 wanneer ze voldoende zijn blootgesteld aan UV-licht.
• Koper, fosfor, kalium en selenium.

Belangrijke bestanddelen van paddenstoelen

Het belangrijkste bestanddeel van de paddenstoelen zijn de polysacchariden. Ze zitten in de schimmelcelwand en hebben een sterk vermogen om biologische informatie over te dragen. Van polysacchariden wordt gedacht dat ze antitumor-, immunomodulerende, antioxidante, ontstekingsremmende, antimicrobiële en antidiabetische activiteit hebben. De bekendste en meest voorkomende polysacchariden zijn de alfa- en beta-glucanen.

Het tweede belangrijkste bestanddeel in paddenstoelen zijn de terpenen – dit zijn organische verbindingen op basis van isopreen. Ze stimuleren de genexpressie van eiwitten die betrokken zijn bij de immuunrespons, en hebben daarnaast ook ontstekingsremmende, antioxiderende en antitumor eigenschappen. Een hoog gehalte aan terpenen wordt aangetroffen in paddestoelen die behoren tot het geslacht Ganoderma.

Paddenstoelen zijn ook rijk aan eiwitten, die celdodende en antikanker eigenschappen hebben. Sommige van deze eiwitten zijn bekend om hun werking op het immuunsysteem. Deze eiwitten worden ook wel aangeduid als fungale immunomodulerende eiwitten (FIP’s).

Tot de eiwitten behoren ook lectines, die zich kunnen binden aan mono- en oligosacchariden (koolhydraten). Ze zijn betrokken bij tal van biologische activiteiten, zoals de aangeboren immuniteit en de cel-tot-cel-interactie. Ze hebben ook antikanker eigenschappen.

Andere belangrijke bioactieve verbindingen zijn fenolen (zoals fenolzuren, flavonoïden, tannines, stilbenen en lignanen), antioxidanten met verschillende werkingsmechanismen (zuurstofvangst, metaalinactivering, remming van vrije radicalen, afbraak van peroxidase) en vetzuren.

Reishi

Ganoderma lucidum, ook bekend als ling zhi of reishi, staat al lang bekend als de “paddenstoel van de onsterfelijkheid” en is populair in de traditionele Chinese geneeskunde.

Dankzij de tripertenen en polysacchariden, worden aan reishi antikanker en celdodende eigenschappen toegeschreven. Daarnaast helpt deze paddenstoel om het immuunsysteem te reguleren. Verder zou het ook de lever kunnen beschermen. Ook heeft reishi een invloed op de bloedsuikerspiegel en de bloeddruk. Al deze voorgaande kwaliteiten geven reishi aan antiverouderende werking.

Shiitake

Shiitake (Lentinula edodes) is erg geliefd in de Japanse keuken. Deze paddenstoel is rijk aan eiwitten, polysacchariden, terpenoïden, sterolen, lipiden, fenolen en het omega-6 vetzuur linolzuur. Shiitake heeft dankzij deze stoffen onder meer een immunostimulerende, cholesterolverlagende en kankerbestrijdende werking.

Shiitake is rijk aan een beta-glucaan genaamd lentinan. Studies hebben aangetoond dat het nuttig kan zijn bij de behandeling van kankers. Lentinan kan namelijk inwerken op de activering van inflammasomen, componenten van het aangeboren immuunsysteem die verantwoordelijk zijn voor het in gang zetten van ontstekingsreacties.

Cordyceps

Cordyceps is een parasitaire paddenstoel. Hij voedt zich met insectenlarven en soms parasiteert hij ook op volwassen insecten (krekels, kakkerlakken, bijen, duizendpoten, zwarte kevers en mieren). De twee bekendste cordyceps-soorten zijn de C. sinensis en de C. militaris.

Cordyceps heeft een breed scala aan bioactieve verbindingen zoals koolhydraten, complexe polysachariden, eiwitten, sterolen, nucleosiden en sporenelementen. Dankzij deze componenten zou cordyceps o.a. als adaptogeen, afrodisiacum, antioxidant, neuroprotectieve agent en immuunbeschermer kunnen optreden.

Chaga

Chaga (Inonotus obliquus), ook wel gekend als de berkenweerschijnzwam, is een paddenstoel uit Scandinavië en groeit van nature op berkenbomen.

Chaga zou antioxidante, antimicrobiële, anti-kanker en weerstandsbevorderende eigenschappen hebben. Verder zou hij ook het hart helpen beschermen dankzij z’n cholesterolregulerende effecten. Dit is voornamelijk te danken aan de beta-glucanen, triterpenoïden en fenolen aanwezig in de paddenstoel.

Maitake

Maitake (Grifola frondosa) is een andere belangrijke medische paddenstoel met weerstandsregulerende, antibacteriële en -virale, en antitumor eigenschappen. Verder oefent deze paddenstoel ook een invloed uit op de bloeddruk en vetmetabolisme. Maitake wordt ook in verband gebracht met de regulering van het darmmicrobioom.

De belangrijkste bioactieve metaboliet is maitake is een beta-glucaan van de D-fractie (een polysaccharide). Hiervan is de antitumor werking in verschillende studies aangetoond. Andere werkzame stoffen zijn de proteïnen, peptiden, polyfenolen, sterolen en alkaloïden.

Lion’s Mane

De Lion’s Mane (Hericium Erinaceus) of pruikzwam is een indrukwekkende paddenstoel die lijkt op een leeuw. Tot de bioactieve metabolieten behoren de erinacinen (een type terpenoïden) en de hericenonen. Beide groepen verbindingen kunnen gemakkelijk de bloed-hersenbarrière passeren en hebben aangetoond neurotropische en neuroprotectieve effecten te hebben.

Naar verluidt induceren zij de synthese van de zenuwgroeifactor (NGF). Daarnaast heeft deze geneeskrachtige paddenstoel ook antioxidante, ontstekingsremmende, immunostimulerende en kankerwerende eigenschappen. Hij speelt ook een belangrijke rol in het reguleren van de bloedsuikerspiegel.