Als je lekker lang en uitgebreid getafeld hebt met vettere of rijkere sauzen en andere etenswaren, dan kan het zomaar zijn dat je ineens een pijnlijk, brandend gevoel kan voelen in je slokdarm (zo achter je borstbeen).
Dit wordt brandend maagzuur genoemd, maar een betere benaming is reflux. Bij brandend maagzuur stroomt er namelijk maagzuur terug de slokdarm in. En dat geeft allerlei klachten.
Functie van maagzuur en de slokdarm
Maagzuur vormt een belangrijk onderdeel van de spijsvertering. Alles wat we eten gaat via de slokdarm naar de maag. De slokdarm bestaat uit verschillende spieren die het eten naar beneden van de mond naar de maag bewegen. Onderaan de slokdarm zit een sluitklepje. Dit gaat open als er voedsel via de slokdarm de maag in gaat. Vervolgens sluit het weer, om zo te voorkomen dat eten en maagsap terugstroomt de slokdarm in.
De maag bevat altijd maagsap; een zure vloeistof die het eten dat via de slokdarm de maag in komt meteen begint op te breken in kleine stukjes en te verteren. Bij overvloedige maaltijden of bij het eten of drinken van bepaalde stofjes kan het sluitspiertje zijn werk niet goed doen en als dan het maagsap terugvloeit, dan merk je dat meteen. Je maag is namelijk beschermd tegen het maagzuur met een dikke slijmvlieslaag, je slokdarm is dit niet.
Symptomen van reflux
Iedereen heeft wel eens last van reflux. Het geeft een pijnlijk, branderig gevoel in de keel en achter het borstbeen. Daarnaast kan je last hebben van zure oprispingen; boeren waarbij maagzuur terugstroomt de keel in.
Reflux irriteert de slokdarm, geeft het gevoel van een brok in de keel te hebben en kan zelfs de tanden aantasten. Het is een naar gevoel, waarbij een opgeblazen gevoel, een zure smaak in de mond en een hese stem geen uitzondering zijn. De symptomen worden erger na een (overvloedige) maaltijd, als je gaat liggen of voorover bukt.((juni 2018, Brandend maagzuur – Maag Lever Darm Stichting))((9 september 2020, Heartburn and acid reflux))
Oorzaken van brandend maagzuur
Brandend maagzuur kan verschillende oorzaken hebben. In veel gevallen is de overvloedige maaltijd de schuldige.
Soms komt het door het drinken van koffie of eten van chocolade. Ook pepermunt, tomaten, sterke thee, scherpe kruiden, zuur vruchtensap, zure vruchten, zure snoepjes en koolzuurhoudende dranken kunnen reflux geven. Er zitten in deze voedingsmiddelen bepaalde licht irriterende bestanddelen waardoor het sluitspiertje van de slokdarm geïrriteerd kan raken. Door deze irritatie werkt het spiertje minder goed, waardoor er een grotere kans is op terugstromen van maagzuur. Roken en het drinken van alcohol kan hier ook een negatief steentje aan bijdragen.
Een andere oorzaak kan een vertraagde vertering zijn. Doordat je maag er veel langer over doet om het eten te verteren, raakt de maag nogal vol waardoor het sluitspiertje moeilijker kan werken. Als je ouder wordt kan het sluitspiertje wat minder goed werken. Reflux kan ook ontstaan tijdens de zwangerschap of als je overgewicht hebt. Dat komt doordat er een grotere druk op de maag en buik staat.
In een erger geval ligt een middenrifbreuk ten grondslag aan het ervaren van brandend maagzuur. Het middenrif is een platte spier met een belangrijke functie; het scheidt de borstholte van de buikholte. De slokdarm loopt door een kleine opening in het middenrif van de borst naar de maag. Als deze opening wijder is dan normaal, dan kan de zure maaginhoud makkelijker terugstromen in de slokdarm. Tot slot zijn er nog medicijnen die reflux kunnen veroorzaken.
Risicofactoren voor het ontwikkelen van reflux
De oorzaken die reflux kunnen veroorzaken zijn tevens de risicofactoren voor het ontwikkelen van brandend maagzuur. Echter loopt de een meer risico op het regelmatig ervaren van reflux dan de ander. Dat heeft te maken met je lichaamsbouw, leefstijl en natuurlijk leeftijd. Stress kan overigens ook een risico zijn op het ontwikkelen van reflux. Stress kan namelijk ‘op je maag slaan’, waardoor je er meer last van zou kunnen hebben.
Zoals gezegd heeft iedereen wel eens last van reflux. Maar heb je er langdurig last van, dan is het goed om eens kritisch naar je eet- en leefpatroon te kijken. Langdurig last hebben van brandend maagzuur kan namelijk de slokdarm en het tandglazuur ernstig aantasten.
Behandelen van zuurbranden
Heb je eens in de zoveel tijd last van zuurbranden? Met een maagzuurremmer kun je maagzuur neutraliseren, waardoor de branden afnemen. Het overtollig maagzuur wordt dan omgezet naar water, zodat je er minder last van hebt.
Er zijn verschillende soorten maagzuurremmers, zoals de neutraliserende vorm. Maar er zijn ook maagzuurbinders en maagzuurblokkers. Er zijn producten verkrijgbaar als zelfzorggeneesmiddel, welke perfect zijn voor die enkele keer dat je last hebt van brandend maagzuur. Heb je echter heel vaak last van zuurbranden dan krijg je via de huisarts vaak andere medicatie met een andere werking.
Daarnaast is het heel belangrijk om je leefstijl aan te passen. Verminder de druk op de buik (indien mogelijk) door lossere kleding te dragen en bij overgewicht een paar kilo af te vallen. Beweeg meer en eet gezond. Vormt stress een oorzaak voor je zuurbranden? Probeer dan ontspanningsoefeningen te doen en de oorzaak van je stress aan te pakken. Is dit niet direct mogelijk, probeer dan met voeding ervoor te zorgen dat de reflux te behappen blijft.
Voeding en tips bij brandend maagzuur
Krijg je last van zuurbranden na het drinken van thee, koffie of alcohol? Probeer dit dan te minderen uit je dagelijkse drinkpatroon. Drink gewoon water, verminder koolzuur en zure sapjes. Dat helpt om de maag tot rust te brengen.
Krijg je juist last van reflux na het eten van vette maaltijden? Ga dan minder vet eten, gebruik olie in plaats van bakboter of ga over tot grillen. Eet lichte maaltijden die niet te zwaar op de maag liggen. Vezelrijk eten is aan te raden. Vermijd te scherp gekruid en pittig eten. Hiermee geef je je maag rust en heb je vaak minder last van brandend maagzuur. Weet je dat je toch een overvloedige maaltijd gaat gebruiken, bijvoorbeeld door een diner of feestje, zorg er dan voor dat je de tijd neemt voor het eten; eet langzaam en bedachtzaam. Probeer voedingsmiddelen die bij jou de reflux triggeren te laten staan en kies iets van het menu of buffet wat je maag aan kan. Zo geniet je van je maaltijd en verklein je de kans op het ontwikkelen van zuurbranden.
Nog een tip: ga niet direct liggen of iets heel actiefs doen nadat je hebt gegeten. Blijf rustig staan of zitten tot het eten wat ‘gezakt’ is. Zo blijft het maagzuur ook beter in je maag. Verergert de zuurbrand als je gaat liggen? Zorg dan dat je niet helemaal plat ligt, maar juist schuin, waarbij het hoofd en bovenlichaam hoger liggen dan je voeten.((10 september 2019, 9 ways to relieve acid reflux without medication))
Diagnose van reflux
Blijft brandend maagzuur langdurig aanhouden dan is het zaak dat je een huisarts bezoekt. Er kan namelijk een lichamelijke probleem zijn voor de zuurbranden. Met een zuurgraadmeting kan er gekeken worden wat de zuurgraad is van je mond, keel en maag. Om te zien of er ander lichamelijk letsel aan de zuurbranden ten grondslag ligt (zoals een slecht werkende sluitspier of een middenrifbreukje) kan er overgegaan worden tot een kijkoperatie.
Indien nodig schrijft de arts je medicijnen voor om de reflux te behandelen als het met een andere, gezondere leefstijl en verbeterd voedingspatroon niet lukt om de reflux onder controle te krijgen. Bekijk ook samen met je arts eventuele medicatie die je al gebruikt. Sommige medicatie veroorzaakt juist zuurbranden. Wellicht is het mogelijk om daar veranderingen in aan te brengen.((23 maart 2006, Acid and non-acid reflux in patients with persistent symptoms despite acid suppressive therapy: a multicentre study using combined ambulatory impedance-pH monitoring))((juli 2001, The role of acid and duodenal gastroesophageal reflux in symptomatic GERD))((5 maart 2003, Non-erosive reflux disease (NERD) — acid reflux and symptom patterns))
Vind je onze blogs interessant? Schrijf je dan zeker in op de nieuwsbrief: