Antidepressiva zijn middelen die mensen met depressie en angst innemen. Ze werken door het corrigeren van chemische onevenwichtigheden van neurotransmitters in de hersenen.((11 januari 2023, All about antidepressants)) In dit artikel leggen we uit wat antidepressiva zijn, welke types er zijn en wat de stand van zaken is in bepaalde landen.
De werking van neurotransmitters
Antidepressiva hebben een invloed op de neurotransmitters in ons lichaam. Neurotransmitters worden vaak de chemische boodschappers van het lichaam genoemd.((What are neurotransmitters?)) Het zijn de moleculen die door het zenuwstelsel worden gebruikt om boodschappen over te brengen tussen neuronen, of van neuronen naar spieren.
De communicatie tussen twee neuronen vindt plaats in de synaptische spleet (de kleine ruimte tussen de synapsen van neuronen). Hier worden elektrische signalen die langs het axon zijn gegaan kortstondig omgezet in chemische signalen door het vrijkomen van neurotransmitters, waardoor een specifieke reactie in het ontvangende neuron wordt veroorzaakt.
Verschillende antidepressiva
In de eerste instantie kunnen we twee soorten antidepressiva onderscheiden((Soorten antidepressiva nader bekeken)):
- SSRI’s en aanverwante soorten
- Tricyclische Antidepressiva (TCA’s)
SSRI staat voor selectieve serotonine heropname remmer (in het Engels: Selective Serontonin Reuptake Inhibitor) en beïnvloedt het serotonineniveau in de hersenen. Serotonine is een neurotransmitter.((Overview – Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs)))
TCA’s bestaan al sinds de jaren vijftig. Het zijn eigenlijk voorlopers van SSRIs en SNRI’s. Ze werken meestal op serotonine en noradrenaline en ook op andere neurotransmitters.((Soorten antidepressiva nader bekeken))
Cijfers in Nederland
Het gebruik van antidepressiva is wereldwijd gekend, en ook in Nederland slikken meer mensen dan ooit antidepressiva.
Cijfers van het Zorginstituut Nederland tonen bovendien aan dat we een stijging kunnen waarnemen sinds 2003.
Tussen 2003 en 2021 zijn de cijfers van antidepressiva met 18% gestegen. Uit deze cijfers blijkt ook dat bijvoorbeeld in 2021, het meest gebruikte geneesmiddel Amitriptyline is.
Amitriptyline behoort tot de tricyclische antidepressiva, ook wel ‘klassieke antidepressiva’ genoemd.((Amitriptyline)) Amitriptyline remt de heropname van serotonine en noradrenaline in de hersenen. Dit zijn neurotransmitters die verantwoordelijk zijn voor de zenuwprikkels tussen zenuwen in de hersenen. Noradrenaline en serotonine spelen een rol bij emoties en stemmingen.
In heel wat regio’s in Nederland neemt men dus antidepressiva.
Volgens een kaart van het Zorginstituut Nederland nemen de Amsterdammers in 2021 antidepressiva, maar liggen ze ver onder het landelijke gemiddelde.((Genees- en hulpmiddelen en lichaamsmaterialen | Geneesmiddelen)) Daartegenover staat dat de Zvw-verzekerden van Friesland, Zeeland, Waardenland en Zuid-Limburg zich ruim boven het gemiddelde bevinden met aantallen tussen de 69,2 en 72,7 gebruikers per 1.000 Zvw-verzekerden.