Brandnetels zijn meer dan alleen maar de prikkende planten die je tijdens een wandeling kunt tegenkomen. Hoewel we ze vaak kennen als dat vervelend jeukende plantje, worden brandnetels toch al eeuwenlang gebruikt voor hun medicinale eigenschappen.
In deze blog duiken we dieper in de wereld van de brandnetel, met een focus op de vele voordelen, variëteiten en toepassingen ervan, van brandnetelthee tot soep.
Brandnetel: Vanwaar komt dit kruid?
Brandnetel, wetenschappelijk bekend als Urtica dioica, is een plant die al eeuwen wordt gewaardeerd om zijn geneeskrachtige eigenschappen. Deze plant is inheems in Europa, Azië en Noord-Amerika en groeit vaak in stikstofrijke grond, langs heggen en verlaten velden. Je zult de plant al vaak zijn tegengekomen en misschien al eens last gehad van de jeuk die een aanraking met brandnetel veroorzaakt.
Benieuwd naar meer medicinale planten uit deze regio’s? Ontdek citroenmelisse!
Wat te doen tegen brandnetel jeuk?
De jeuk en het branderige gevoel dat je ervaart na aanraking met een brandnetelplant komt door de kleine haartjes op de bladeren en stelen van de plant. Deze haartjes zijn eigenlijk holle buisjes die, wanneer ze tegen de huid wrijven, afbreken en chemische stoffen afgeven. De belangrijkste chemische stoffen die vrijkomen zijn histamine, acetylcholine en serotonine.
Histamine is een stof die normaal betrokken is bij immuunreacties en kan zwelling, roodheid en jeuk veroorzaken. Acetylcholine draagt bij aan het veroorzaken van een branderig gevoel, en serotonine kan de pijnintensiteit verhogen. Deze combinatie van chemische stoffen leidt tot de onmiddellijke en onaangename sensatie die je voelt wanneer je in contact komt met de plant.
Bij hevige jeuk van brandnetels kan zalf of crème met menthol, aloë vera of calendula verlichting geven.
Verschil tussen grote brandnetel en kleine brandnetel
De grote brandnetel (Urtica dioica) en kleine brandnetel (Urtica urens) zijn nauw verwant maar verschillen in grootte en de intensiteit van hun prik. De grote brandnetel is groter en heeft meer uitgesproken prikkende haren dan de kleine brandnetel, die meestal korter is en een mildere prik heeft.
Wat is brandnetelthee?
Brandnetelthee wordt gemaakt van de gedroogde bladeren van de brandnetelplant. Het is bekend om zijn aardse, rijke smaak en wordt vaak gedronken voor de gezondheidsbevorderende eigenschappen. Niet iedereen is direct fan van de smaak van brandnetelthee, maar daarom kan je er altijd wat melk of honing aan toevoegen om het wat zoeter te maken.
Waar is brandnetel goed voor?
Brandnetel heeft talrijke voordelen voor de gezondheid. Allereerst is de brandnetel rijk aan voedingsstoffen zoals vitamine A, vitamine C, ijzer, kalium, mangaan, en calcium.
Lees ook -> Het mineraal calcium: tekort herkennen, soorten en voedingsbronnen
Brandnetel ondersteunt onder andere de urinewegen en de bloedsomloop*. Er wordt gesuggereerd dat er een link is tussen brandnetel en ontstekingen, maar deze claims worden niet ondersteund door de Europese Commissie.
Deze voordelen werden wel voldoende onderzocht en ondersteund:
- Draagt bij aan het normaal functioneren van de urinewegen*
- Kan het gevoel van vermoeide en zware benen verminderen*
- Gunstige invloed op de bloedsomloop*
- Is goed voor het energieniveau*
- Is goed voor de huid*
- Helpt gewrichten*
- Spieren en pezen soepel te houden*
- Is goed voor de nierfunctie*
- Draagt bij aan de normale werking van het immuunsysteem*
Lees hier alles wat je moet weten over het immuunsysteem!
Heeft brandnetelthee voordelen?
Ja, brandnetelthee biedt verschillende gezondheidsvoordelen.
Brandnetel en ontgifting
Het kan helpen bij de ontgifting van het lichaam, omdat het goed is voor de nierfunctie. Gezonde nieren filteren namelijk afvalstoffen en overtollig water uit het bloed en voeren dit dan af via de urine. Dit betekent dat brandnetel ook werkt als een natuurlijk diureticum, omdat het door het afscheidingsproces de urineproductie verhoogt.
Dit artikel al gezien? Mythe: het is belangrijk om regelmatig te ‘detoxen’
Brandnetel en het immuunsysteem
Verder bevat brandnetel antioxidanten zoals vitamine E die helpen om het lichaam te beschermen tegen celbeschadiging door vrije radicalen. Antioxidanten spelen een sleutelrol bij het neutraliseren van deze schadelijke moleculen tijdens het ontgiftingsproces. Daarbovenop ondersteunt brandnetel het immuunsysteem en de normale werking ervan.
Heeft brandnetelthee nadelen?
Hoewel brandnetelthee veel voordelen heeft, zijn er enkele nadelen om rekening mee te houden. Het kan interacties aangaan met bepaalde medicijnen zoals bloedverdunners en diuretica. Ook kunnen mensen met een gevoeligheid voor brandnetel allergische reacties ervaren.
Brandnetelthee maken
Brandnetelthee maken is eenvoudig. Neem een paar gedroogde brandnetelbladeren en overgiet ze met kokend water. Voor een goede thee laat je de bladeren 3 tot 5 minuten trekken. Als je houdt van een sterkere thee, laat je het mengsel ongeveer 10 minuten trekken voordat je het zeeft. Je kunt melk, honing of citroen toevoegen voor extra smaak.
Wanneer brandnetel vermijden?
Hoewel brandnetel veel gezondheidsvoordelen heeft, kan het best vermeden worden door zwangere vrouwen en mensen die bloedverdunnende medicatie gebruiken. Raadpleeg altijd een arts voordat je begint met het gebruik van kruidensupplementen, vooral als je al bestaande gezondheidscondities hebt.
Brandnetelsoep, een heerlijk recept
Deze brandnetelsoep is een heerlijke manier om te genieten van de vele gezondheidsvoordelen die brandnetel biedt. Dit recept is goed voor 4 personen en duurt 30 minuten om klaar te maken.
Ingrediënten
- 400 g jonge brandnetelbladeren
- klontje roomboter
- 1 ui, fijngesneden
- 1 teentje knoflook, geperst
- 2 aardappelen, geschild en in stukjes gesneden
- 1 liter groentebouillon
- 100 ml room
Bereiding
Was de brandnetelbladeren onder de kraan in een vergiet. Gebruik eventueel keukenhandschoenen of plastic zakjes om je handen te beschermen. Laat de bladeren uitlekken in een vergiet. Hak de brandnetelbladeren fijn.
Doe de roomboter in de pan en fruit hierin eerst 2 minuten de ui en voeg daarna de knoflook toe. Doe dan de aardappelen en de bouillon erbij en ten slotte de brandnetels.
Laat de soep 15 minuten zachtjes koken tot de aardappelen gaar zijn. Maak de soep fijn met een staafmixer en breng op smaak met zout en peper en de room.
Recept uit ‘Wildplukken’ van Leoniek Bontje & Yvet Noordermeer
Even samengevat
Brandnetel is een veelzijdig en heilzaam kruid dat veel meer biedt dan de eerste prik suggereert. Of het nu is in thee, soep, of in de vorm van supplementen, brandnetel verdient zeker een plaats in de moderne gezondheids- en wellnesscultuur.
*Gezondheidsclaims in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.