Kurkuma is een populair geel kruid afkomstig uit Zuid-Azië. Het is een essentieel ingrediënt in veel Indiase gerechten. Het wordt ook geconsumeerd vanwege zijn gezondheidsvoordelen.
Wat is kurkuma?
Kurkuma, ook bekend onder de wetenschappelijke naam Curcuma longa, is een oude Indiase specerij en voedselkleurstof afkomstig uit de gemberfamilie.
De wortelstokken zijn felgeel of oranje, en worden meestal gedroogd en vermalen tot poeder. Ze bevatten curcuminoïden, plantaardige verbindingen die verantwoordelijk zijn voor de karakteristieke kleur. In Nederland wordt kurkuma vanwege deze felgele kleur dan ook wel geelwortel genoemd. De bekendste curcuminoïde is curcumine, dat ongeveer 3% kurkuma kan uitmaken.((2006, Curcumin content of turmeric and curry powders))
Wat zijn de gezondheidsvoordelen?
Wetenschappers zijn het er over eens dat kurkuma de gezondheid van de gewrichten en botten ondersteunt.
Er wordt ook nog volop onderzoek gedaan naar de rol van kurkuma bij:
- Het ondersteunen van de spijsvertering*
- Helpt om de ontstekingsreacties te controleren*
- Helpt om de huid gezond te houden*
- Ondersteunt de effectiviteit van het immuunsysteem*
- Ondersteunt de bloedcirculatie en het hart*
- Draagt bij tot een gezonde lever*
- Ondersteunt de functies van het zenuwstelsel*
(* In afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie)
Bijwerkingen van kurkuma en curcumine
Over het algemeen is dit kruid erg veilig en heeft de inname ervan geen ernstige bijwerkingen. Toch is het belangrijk om voorzichtig om te gaan met het gebruik van kurkuma en curcumine in de vorm van een supplement, vooral in geval van hoge dosissen.
De meest voorkomende bijwerkingen die in klinische studies worden waargenomen, zijn gastro-intestinale bijwerkingen en omvatten:
- Constipatie
- dyspepsie
- Diarree
- Opgezette buik
- Reflux
- Misselijkheid
- Braken
- Gele ontlasting
- Maagpijn
Wanneer je gevoelige darmen of een slecht verteringssysteem hebt, is het dus raadzaam om extra voorzichtig om te gaan met dit kruid.
Vanwege hun vermogen om galafscheiding te verhogen, mogen kurkuma en curcumine niet worden ingenomen door personen met obstructie van het galkanaal, cholangitis, leverziekte, galstenen en andere galziekte. Wanneer je een hoger risico hebt op gal- of nieraandoeningen, wordt het gebruik eveneens sterk afgeraden.
Kurkuma is ook gekoppeld aan een aantal negatieve interacties met sommige conventionele geneesmiddelen vanwege de invloed ervan op sommige cytochroom P450-enzymen, P-glycoproteïne en OATP-transporters. Bij o.a. de volgende medicatie is voorzichtigheid geboden:
- Antistollingsmiddelen of antiaggregantia
- Anti-diabetes medicatie
- Chemotherapie
- Hormoonvervangingstherapie
- IJzer
- Statines
- Antibiotica
Patiënten die geneesmiddelen gebruiken met een geringe therapeutische index of, geassocieerd met significante bijwerkingen, zoals antikanker of immunosuppressiva, moeten kurkuma en curcumine met voorzichtigheid gebruiken.
Kurkuma bevat daarnaast ongeveer 2% oxalaat. Bij hoge doses kan dit bijdragen aan nierstenen bij daarvoor vatbare mensen. Het is daarom altijd raadzaam om hiervoor op te letten, wanneer je al eens last hebt gehad van nierstenen of andere schade aan jouw nieren hebt gehad.((mei 2008, Effect of cinnamon and turmeric on urinary oxalate excretion, plasma lipids, and plasma glucose in healthy subjects))
Tot slot zijn niet alle commerciële kurkumapoeders puur. Sommige zijn zelfs vervalst met goedkopere en potentieel giftige ingrediënten die niet op het etiket staan. Let ook op voor verontreniging met metanilgeel (een kleurstof) en lood.((17 mei 2016, Evaluation of Turmeric Powder Adulterated with Metanil Yellow Using FT-Raman and FT-IR Spectroscopy))((2014, Contaminated turmeric is a potential source of lead exposure for children in rural Bangladesh))
Hoeveel is te veel?
Er zijn geen officiële aanbevelingen voor de inname van kurkuma en het maximaal toelaatbare innameniveau is niet geïdentificeerd. Als een algemene regel kun je de aanbevelingen op de verpakking gebruiken. Dit zijn de doses die door de fabrikant worden aanbevolen en onderzocht zijn op schadelijke bijwerkingen. Zorg dat je deze dosis niet overtreft. Er is een reden dat er een algemene aanbevelingsgrens is.
Aan de andere kant zijn er enkele officiële richtlijnen voor de inname van curcumine. Het Gemengd Comité van deskundigen van de FAO/WHO inzake levensmiddelenadditieven (JECFA) heeft de aanvaardbare inname via de voeding vastgesteld op 3 mg/kg lichaamsgewicht per dag. Dit rekensommetje kun je voor jouw eigen gewicht gebruiken en zo berekenen hoeveel gram veilig is voor jou.((7 juli 2010, Scientific Opinion on the re-evaluation of curcumin (E 100) as a food additive))((13 december 2018, Turmeric: potential adverse effects and interactions))
Vind je onze blogs interessant? Schrijf je dan zeker in op de nieuwsbrief: