Iedereen is wel eens moe. Vermoeidheid komt voor als je slecht slaapt of weinig kwalitatieve slaapuren hebt per nacht. Maar het kan ook voorkomen na het sporten of een zeer inspannende, emotionele gebeurtenis. Daarnaast kan vermoeidheid een symptoom zijn bij een aandoening.
Vermoeidheid is vervelend; je gaapt de hele dag door, je voelt je lusteloos en je reageert traag op alles om je heen. Omdat vermoeidheid heel veel oorzaken kan hebben, is het goed om na te gaan waar het eventueel vandaan kan komen. Daarnaast is het een goed slaapritueel aan te raden om de vermoeidheid te helpen verminderen, samen met goede voeding.
Moe, moeier, oververmoeidheid
Moeheid wordt omschreven als een algemeen gebrek aan energie en motivatie. Dat is best een uitgeklede omschrijving, aangezien vermoeidheid soms veel meer kan zijn. Het uit zich in allerlei klachten, maar het idee dat je liever in je bed ligt of op de bank hangt is een heel duidelijk teken.
Vermoeidheid is er in verschillende gradaties. Van een beetje moe doordat je een hele nacht hebt doorgetrokken tot aan zwaar oververmoeid, omdat je ligt te piekeren, gespannen bent of last hebt van slapeloosheid. Oververmoeidheid kan ook voorkomen als gevolg van onderliggend lijden, zoals de ziekte van Pfeiffer.
Waar het ook vandaan komt, het is voor je lichaam beter als je er snel vanaf bent. Want vermoeidheid kan heel veel klachten geven die je dagelijks functioneren zeker gaan belemmeren.
Soorten vermoeidheid
Vermoeidheid wordt door artsen verdeeld in verschillende groepen: fysieke vermoeidheid, mentale vermoeidheid, oververmoeidheid en chronische vermoeidheid.
#1. Fysieke vermoeidheid is vermoeidheid die je voelt na fysieke inspanning. Na een lange wandeling bijvoorbeeld of wanneer je hebt gesport. Lichamelijke vermoeidheid gaat vaak snel weg als je daarna een periode van ontspanning en een goede nachtrust inluidt. Soms gaat fysieke vermoeidheid gepaard met mentale vermoeidheid of is het een symptoom van een lichamelijke aandoening.
#2. Mentale vermoeidheid wordt ervaren nadat je mentaal heel inspannend bent bezig geweest. Bijvoorbeeld door het leren voor een toets of het maken van een examen. Mentale vermoeidheid uit zich in een zogeheten moe hoofd. Mentale vermoeidheid kan ook optreden doordat je veel piekert of gespannen bent. Ontspanning en een goede nachtrust kunnen kortstondige mentale vermoeidheid wegnemen. Mentale vermoeidheid kan overigens ook onderdeel uitmaken van een mentale aandoening.
#3. Oververmoeidheid is een staat van vermoeidheid dat je echt heel moe bent. Hierbij kan alles je zeer doen, kun je het koud hebben en voelt het alsof je je ene voet niet voor de andere kan krijgen. Oververmoeidheid kan zowel mentaal als fysiek zijn. Lichaam en hoofd zijn dan totaal uitgeput. Vaak komt dit voor als de periode van grote inspanning lang aanhoudt en er tussendoor geen mogelijk is tot herstel.
#4. Chronische vermoeidheid is een aandoening waarbij je gewoon dag in dag uit moeheid ervaart. Chronisch vermoeidheid syndroom komt veel voor en is niet zomaar door een goede nachtrust of een ontspannende activiteit weg te nemen. Daarnaast kan chronische vermoeidheid onderdeel zijn van een mentale of lichamelijke aandoening waardoor je je continu vermoeid voelt.((maart 2010, Clinical complaints of daytime sleepiness and fatigue: How to distinguish and treat them, especially when they become ‘excessive’ or ‘chronic’?))
Wat vermoeidheid met je lichaam doet
Vermoeidheid kent verschillende symptomen en bijkomende klachten. Vooral wanneer de moeheid langer aanhoudt, komen er steeds meer klachten bij kijken.
Enkele symptomen die je kan verwachten zijn slaperigheid als gevolg van te weinig slaap, hoofdpijn, duizeligheid, spierpijn, lusteloosheid, traagheid, humeurigheid, slecht zicht, verlies van trek in eten, slechte concentratie, verminderd reactievermogen, weinig motivatie om iets te doen, verlies van kortetermijngeheugen, vergeetachtigheid en zelfs hallucinaties.((1 augustus 2010, Fatigue in Multiple Sclerosis: Mechanisms, Evaluation, and Treatment))
Dit zijn slechts enkele van de klachten die bij zware moeheid komen kijken. Je kan de symptomen eigenlijk een beetje vergelijken met het drinken van alcohol; hoe meer je drinkt, des te meer last je ervan kan krijgen. Dat geldt ook voor oververmoeidheid.
Waar komt de vermoeidheid vandaan
Vermoeidheid kan allerlei oorzaken hebben. Bij lichamelijke vermoeidheid door inspanning is de oorzaak vaak snel gevonden. Maar als lichamelijke en mentale gezondheid door piekeren, emotionele stress en problemen op school of het werk gepaard gaat, dan is het soms iets lastiger te bepalen.
Daarnaast kan moeheid voor komen als gevolg van een ongezonde leefstijl, omdat je dan te weinig vitamines en mineralen binnenkrijgt en wellicht te veel vet en suikers. Het gebruiken van alcohol en drugs geeft vermoeidheidsklachten. Het werken in ploegendiensten, zoals nachtdienst, kan tevens vermoeidheidsklachten geven. Evenals het lijden aan slapeloosheid.
Tot slot kan vermoeidheid een symptoom zijn van een onderliggende ziekte, zoals kanker, ziekte van Pfeiffer, MS, diabetes en hartziekten. Het is daarom heel belangrijk om goed uit te zoeken waar de vermoeidheid vandaan komt, voordat je een diagnose gesteld kan worden, samen met een behandelplan.
Diagnose van vermoeidheidsklachten
Vermoeidheid kun je pas aanpakken wanneer je dus de achterliggende oorzaak ervan kan vinden. De huisarts kan door middel van een lichamelijk onderzoek vaak al het een en ander uitsluiten.
Door middel van een bloed- en urineonderzoek kan er gekeken worden of je wellicht vitamines en mineralen tekort komt (zoals vitamine D, ijzer of vitamine B12) of dat er wellicht sprake is van een te hoog cholesterol, diabetes of de ziekte van Pfeiffer.
Daarnaast zal je medische geschiedenis worden bekeken. Wellicht heb je eerder periodes van vermoeidheid gekend zonder een duidelijk aanwijsbare oorzaak. Wanneer de oorzaak dan gevonden is, dan kan deze worden aangepakt. Vaak verdwijnt de vermoeidheid. De behandeling kan daarom verschillen per oorzaak.
Algemene leefregels bij vermoeidheid
Het is goed als je vermoeid bent, om even kritisch naar de dagritme te kijken. Slaap je wel voldoende? Eet je gezond met veel verse groente en fruit? Drink je water in plaats van suikerhoudende dranken en cafeïne? Wellicht kun je dan al het een en ander veranderen om je beter te voelen.
Een goed slaapritueel is daarbij net zo belangrijk. Zet een uur voor je wil gaan slapen de schermen in huis uit. Dus ook niet nog even op je mobiel voor het slapen gaan. Het blauwe licht van schermen houdt je hersenen namelijk wakker. Doe liever voor het slapen gaan iets ontspannends. Lees een boek, mediteer, neem een warm bad en doe het rustig aan. Ga op dezelfde tijd slapen en sta op dezelfde tijd op, ook in het weekend. Zo verbeter je de slaapkwaliteit aanzienlijk.
Sporten, wandelen of fietsen helpt om vermoeidheid weg te nemen. Ga dus ook als je moe bent toch iets actiefs doen. En pak je momenten van rust. Maak je agenda leeg en plan even helemaal niets in, behalve jij-tijd. Dat helpt om de batterijen weer op te laden.
Vul tekorten aan
Als uit het bloedonderzoek bij de huisarts duidelijk wordt dat je verschillende vitaminen en mineralen tekort komt, dan is het goed om deze aan te vullen. Een tekort aan vitamine C, vitamine D en B-vitamines kan namelijk ook vermoeidheid geven. Dat geldt ook voor een tekort aan ijzer of magnesium. Met een kuur voorgeschreven door de huisarts kunnen veel vermoeidheidsklachten worden weggenomen.
Het is goed om daarna goed op je voeding te letten en groente en fruit te eten die rijk zijn aan deze voedingsstoffen. Heb je aanleg om tekorten te hebben (dit kan ook weer allerlei oorzaken hebben), gebruik dan daarnaast een aanvullend voedingssupplement.
Overigens is gezond eten eventueel met een voedingssupplement altijd aan te raden, ook wanneer de vermoeidheid onderdeel uitmaakt van een onderliggende aandoening.((2021, Fatigue))((2021, Vermoeidheid))((4 juni 2020, What causes fatigue, and how can I treat it?))
Vind je onze blogs interessant? Schrijf je dan zeker in op de nieuwsbrief: