Als je diabetes hebt, dan heb je last van een chronische verhoging van het glucosegehalte in het bloed. Glucose is de wetenschappelijke benaming van suiker en daarom wordt diabetes ook wel suikerziekte genoemd. Voluit heet deze aandoening diabetes mellitus.
Er zijn verschillende type diabetes te onderscheiden. Bij de een maakt het lichaam te weinig insuline aan bij de ander is de aangemaakte insuline niet goed werkzaam. In beide gevallen nemen de lichaamscellen onvoldoende glucose op uit het bloed met als gevolg dat het bloedsuikergehalte in het bloed zich ophoopt.
Insuline: belangrijk voor de afbraak van koolhydraten
Insuline speelt een belangrijke rol in ons lichaam. Het is een hormoon dat door de alvleesklier wordt aangemaakt. Wanneer we iets eten of drinken, maakt het lichaam insuline aan. Voeding bestaat uit koolhydraten die door het lichaam omgezet worden in glucose. Via de bloedstroom wordt glucose samen met insuline naar de rest van het lichaam gebracht. Insuline fungeert vervolgens als sleutel om glucose op te nemen in de lichaamscellen, zodat je van de energie van deze glucose kan profiteren.
Wanneer dit systeem niet goed werkt, hoopt de glucose zich dus op in de cellen en ontstaan er verhoogde glucosewaarden in het bloed. Dit wordt hyperglykemie genoemd. Op de lange termijn kan deze ophoping aan glucose zorgen voor weefselschade, orgaanschade en meer.((2021, Diabetes algemeen))((26 maart 2020, What is diabetes))
Verschillende types diabetes
Diabetes is eigenlijk de verzamelnaam voor verschillende aan insuline gerelateerde aandoeningen. Daarom wordt diabetes gekwalificeerd in verschillende types. Er is diabetes type 1, diabetes type 2, prediabetes, zwangerschapsdiabetes en diabetes types 3C. Dit zijn slechts enkele vormen van diabetes.
Volgens het Diabetesfonds zijn er nog veel meer met ieder een eigen achtergrond, maar er zijn ook aandoeningen die een vorm van diabetes in de hand kunnen werken. Hoewel alle diabetes types iets met het insulinegehalte van het bloed te maken hebben, zijn ze toch allemaal net even anders.
Diabetes type 1
Bij diabetes type 1 stopt het lichaam gewoon met het aanmaken van voldoende insuline. Dit heeft als achterliggende oorzaak dat het afweersysteem van het lichaam denkt dat de cellen die insuline aanmaken, indringers zijn. Het afweersysteem valt dus die cellen die insuline produceren aan, waardoor de productie stopt. Diabetes type 1 is daarom een zogeheten auto-immuunziekte.
Bij diabetes type 1 moet men zelf insuline spuiten of het toegediend krijgen door middel van een insulinepomp. Wat precies de oorzaak is van diabetes type 1 wordt nog volop onderzocht. Vaak heb je er wel aanleg voor en kan het komen door bijvoorbeeld lactose uit melk, een intolerantie voor gluten of wellicht komt het door een virus.
Diabetes type 1 is te herkennen aan verschillende symptomen. Het hebben van veel dorst, veel plassen en zonder reden afvallen zijn symptomen die veel voorkomen. Bij diabetes type 1 moet men zelf iedere dag meten wat de hoogte is van het bloedsuikergehalte in het bloed door te prikken. Ook moet je zeer goed opletten wat je eet, want als diabetes type 1 patiënt moet je zelf berekenen hoeveel insuline je nodig hebt na een maaltijd.
Diabetes type 2
Diabetes type 2 werd heel lang ouderdomssuiker genoemd, omdat het vooral voorkwam bij ouderen. Maar ondertussen is deze term achterhaald, omdat ook veel jongeren het risico lopen om diabetes type 2 te ontwikkelen. Diabetes type 2 komt vaak voor uit een ongezonde levensstijl met te weinig beweging, overgewicht, ongezond eten en roken. Erfelijkheid en ouder worden blijven ook oorzaken en risicofactoren voor het ontwikkelen van diabetes type 2.
Het verschil tussen diabetes type 1 en 2 is dat bij type 1 er onvoldoende insuline wordt aangemaakt en bij type 2 reageert het lichaam er niet goed op. Je lichaam maakt er genoeg van aan, maar je lijf weet niet wat het ermee moet doen. Hierdoor hoopt de glucose op in het bloed.
Bij diabetes type 2 wordt de diagnose vaak te laat gesteld, omdat de klachten veel minder prominent aanwezig zijn. Bij diabetes type 2 is het belangrijk dat je gezond eet en veel beweegt. Dit gaat meestal gepaard met het gebruik van medicijnen voor de bloedsuikerspiegel, bloeddruk en het cholesterol. Soms is het noodzakelijk om zelf insuline te spuiten.
Prediabetes
Als je bloedsuikergehalte niet te hoog is, maar je lichaam reageert wel minder op insuline, dan is er sprake van prediabetes. Dit is een voorfase, voordat je daadwerkelijk diabetes type 2 ontwikkelt. Het is mogelijk om prediabetes terug te draaien. Val af, eet gezond en beweeg meer. Dit kan helpen om de bloedsuikergehaltes weer op peil te krijgen.
Zwangerschapsdiabetes
Sommige vrouwen ontwikkelen diabetes tijdens de zwangerschap. Dit is een tijdelijke vorm van diabetes die meestal na de bevalling weer verdwijnt. Echter lopen moeder en kind wel meer risico om diabetes type 2 te ontwikkelen in een later stadium van het leven. Tijdens de zwangerschap maakt het lichaam extra insuline aan, omdat het lichaam minder op dit hormoon reageert. Bij zwangerschapsdiabetes blijft er helaas te veel glucose in het bloed achter.
Zwangerschapsdiabetes kan verschillende complicaties geven voor de baby. Zo kan de baby te groot worden waardoor de bevalling moeilijk is, na de geboorte loopt de baby risico op een te laag glucosegehalte en de baby kan geel kleuren. Vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad, lopen tevens meer risico op een postnatale depressie. Bij zwangerschapsdiabetes heb je overmatig dorst, moet je veel plassen en ben je erg vermoeid. Het is goed om bij deze klachten een bloedtest te laten doen bij de huisarts.
Als zwangere vrouw loop je meer risico op het ontwikkelen van zwangerschapsdiabetes als je al eerder zwangerschapsdiabetes hebt gehad, er diabetes type 2 in de familie zit en je last hebt van overgewicht voor de zwangerschap. Je kan het risico op het ontwikkelen van zwangerschapsdiabetes aanzienlijk verkleinen door een paar kilo af te vallen voordat je zwanger wordt. Zwangerschapsdiabetes wordt vooral behandeld door het eten van koolhydraten over de dag te verdelen en minder suikerrijke producten te eten. Tijdelijk insuline spuiten behoort ook tot de mogelijkheden als met voeding het glucosegehalte niet onder controle komt.
Diabetes type 3C
Wist je dat je ook diabetes kan ontwikkelen wanneer de alvleesklier (pancreas) beschadigd raakt? Dit kan bijvoorbeeld door een operatie komen, maar het ontstaat vaker na een flinke alvleesklierontsteking; pancreatitis. Wanneer de alvleesklier beschadigd raakt, kan deze niet genoeg insuline meer produceren. Hierdoor ontstaat er een vorm van diabetes die diabetes type 3C wordt genoemd. Soms wordt type 3C niet direct herkent, omdat het lijkt op diabetes type 2. Echter is deze vorm met insuline spuiten of speciale tabletten goed onder controle te krijgen.
Diagnose stellen van diabetes
Diabetes kan eigenlijk alleen via een bloedtest worden aangetoond. Je kan allerlei vage klachten hebben, zoals vermoeidheid, dorst, veel plassen en dergelijke, maar dat wil niet per se zeggen dat je last hebt van diabetes. Om erachter te komen of je diabetes type 2 hebt, wordt er een bloedtest gedaan. Hierbij wordt er nuchter bloed geprikt. Is deze waarden hoger dan 6mmol/l, dan is er sprake van diabetes type 2. De eerste diagnose voor de andere diabetes types start ook met een bloedtest. Echter zijn er voor andere types extra tests nodig om goed te bepalen of je last hebt van diabetes.((2021, Verschillende soorten diabetes))
Naar de huisarts
Wanneer je vermoed dat er diabetes in het spel zou kunnen zijn, dan is het aan te raden de huisarts te raadplegen. Met de huisarts start je namelijk de bloedtest en kun je zelfs een behandelplan opstellen. Dit gaat soms gepaard met een diabetesconsulent, diëtist en een specialist.((1 januari 2005, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus))((januari 2014, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus))((25 juni 2015, Diabetes mellitus: The epidemic of the century))
Vind je onze blogs interessant? Schrijf je dan zeker in op de nieuwsbrief: