Leven met chronische pijn: advies van 'Pijnarts' Bart Morlion - Vitamines & Supplementen Online Bestellen

Laatst bijgewerkt op 3 november 2025

Chronische pijn beheerst het leven van miljoenen mensen—maar er is meer mogelijk dan eindeloos onderzoeken, pillen of “mirakeloplossingen”. In dit interview deelt pijnbestrijder prof. dr. Bart Morlion een nuchter maar hoopgevend plan: van leefstijl en beweging tot zelfmanagement, neuroplasticiteit en realistische verwachtingen.

We hebben het over wat wel werkt, wat je beter laat, en hoe je vandaag al kleine stappen zet richting minder pijnimpact en meer levenskwaliteit. Lees snel verder en neem het heft in eigen handen!

Leefstijl bij chronische pijn: wat echt werkt

In je nieuwste boek Grip op je pijn leg je sterk de nadruk op het belang van een gezonde leefstijl. Welke levensstijlverandering raad jij écht aan voor mensen met chronische pijn, ook al klinkt die in eerste instantie misschien onlogisch of moeilijk vol te houden?

Morlion: Een van de meest impactvolle veranderingen is regelmatige beweging. Dat klinkt voor veel mensen met pijn juist tegennatuurlijk“ik moet mijn lichaam toch sparen?” maar het tegendeel is waar. Wie in beweging blijft, stimuleert niet alleen de spieren en gewrichten maar ook het zenuwstelsel en de natuurlijke pijnremmende mechanismen in de hersenen. Het gaat niet om topsport, wel om haalbare, regelmatige activiteit zoals wandelen, fietsen of lichte krachttraining.

Aanvulling: Begin met microdoelen (bijv. 5–10 minuten wandelen, 3× per dag) en bouw wekelijks op. Denk aan “pacing”: plan rustmomenten vóór je lichaam erom schreeuwt. Combineer lichte krachttraining (2× per week) met dagelijkse mobiliteitsoefeningen. Gebruik een eenvoudige weekplanner of stappenteller om voortgang zichtbaar te maken. Belangrijk: kies activiteiten die je intrinsiek leuk vindt (bijv. tuinieren, zwemmen, dansen) — dat vergroot volhouden en activeert de beloningscircuits die pijnmodulatie ondersteunen.

Overbehandeling en misverstanden rond ‘zelf doen’

Zijn er behandelingen die volgens jou te vaak gebruikt worden, of waarvan je denkt dat hun nadelen groter zijn dan de voordelen?

Morlion: We zien nog steeds een groot en soms oneigenlijk gebruik van zware pijnstillers, vooral opioïden. Voor acute pijn of kanker kunnen die zeer belangrijk zijn, maar bij chronische pijn wegen de risico’s vaak niet op tegen de baten. Ook prikbehandelingen en eindeloze medische onderzoeken zoals scans worden nog te vaak ingezet zonder duurzame meerwaarde. Rust roest, dit geldt vooral bij chronische pijn, dus langdurige rust werkt averechts.

Aanvulling: Maak met je arts een “deprescribing”-plan wanneer je lange tijd pijnstillers gebruikt: evaluatiemomenten, afbouwschema’s en alternatieven (fysiotherapie, graded activity, cognitieve gedragstechnieken). Richt de focus op functioneren (wat je weer wél kunt) in plaats van alleen op pijnscore.

Je boek biedt handvatten om zelf grip te krijgen op pijn, maar wat zijn volgens jou de grootste misverstanden die mensen hebben over wat ‘zelf doen’ precies inhoudt?

Morlion: Veel mensen denken dat ‘zelf doen’ betekent dat ze het alleen moeten oplossen, zonder hulp. Dat klopt niet. Zelfmanagement gaat over het vinden van een actieve rol in je eigen herstelproces: leren omgaan met je lichaam, je grenzen en je mogelijkheden, mét steun van je omgeving en je zorgteam. De 6 belangrijke domeinen van levensstijl waar je echt ook zelf aan kan werken zijn: beweging, voeding, slaap, stress, mentaal welzijn en sociale verbondenheid.

Aanvulling: Zet per domein één mini-actie voor de komende 2 weken (bijv. slaaphygiëne: vaste bedtijd; voeding: extra portie groenten; stress: 5 minuten ademhalingsoefeningen). Gebruik een “als-dan”-plan (“Als ik opsta, dan wandel ik 5 minuten”). Betrek een buddy (partner, vriend) voor steun en accountability. Kleine, consistente aanpassingen werken cumulatief en verminderen pieken in pijnperceptie.

Omgaan met onzichtbare pijn in je omgeving

Chronische pijn is vaak onzichtbaar en onmeetbaar, wat voor veel patiënten tot onbegrip leidt. Hoe kunnen mensen in de directe omgeving – familie, collega’s, artsen – beter leren omgaan met iets dat je niet kunt zien?

Morlion: Door te erkennen dat pijn echt is, ook al zie je niets. Luisteren zonder te bagatelliseren helpt enorm. Soms volstaat het om te vragen: “Wat heb je vandaag nodig?” of “Hoe kan ik je ondersteunen?”. Voor artsen en collega’s is het belangrijk om niet enkel naar meetbare zaken te kijken, maar ook naar het functioneren en welbevinden.

Aanvulling: Spreek af om voortgang te meten in activiteiten (bijv. aantal werkuren, sociale momenten) i.p.v. enkel pijncijfers. Voor werkgevers: bied flexibele roosters, micro-pauzes en taakafwisseling. Voor familie: probeer een “verkeerslicht”-systeem (groen=goede dag, oranje=matig, rood=rust) om verwachtingen af te stemmen.

Mythen en ‘mirakeloplossingen’

In je boek geef je ook aandacht aan behandelmethodes die niét werken. Welke hardnekkige mythes of huismiddeltjes kom jij nog steeds tegen in je praktijk?

Morlion: Een van de grootste valkuilen zijn behandelingen die snelle of definitieve pijnverlichting beloven, zoals herhaalde prikbehandelingen of stroombehandelingen (radiofrequentie), maar ook cannabis. Die kunnen in bepaalde gevallen tijdelijk verlichting geven, maar worden vaak overschat en soms te routinematig ingezet. De wetenschappelijke evidentie voor veel van die behandelingen is ook zo mager dat er recent advies tegen het gebruik werd gegeven. Dus er bestaan hoge verwachtingen van medische behandelingen die zelden stroken met de wetenschappelijke realiteit. Het gevaar van zulke “mirakeloplossingen” is dat mensen teleurgesteld raken en het gevoel krijgen dat niets helpt. Daarom pleit ik voor nuchterheid en realistische verwachtingen: er is geen tovermiddel, maar er zijn wél haalbare stappen die je levenskwaliteit duurzaam verbeteren.

Aanvulling: Stel jezelf bij elke ‘snelle oplossing’ drie vragen: (1) Hoe sterk is het bewijs? (2) Wat zijn de risico’s en kosten? (3) Wat is het plan als dit niet werkt? Focus op interventies met functionele winst (slaap, beweging, coping). Houd een beslislogboek bij: datum, interventie, effect na 2–4 weken — zo voorkom je eindeloos shoppen.

Hoopgevend onderzoek & neuroplasticiteit

Wat is voor jou persoonlijk het meest hoopgevende inzicht uit recente wetenschappelijke studies over pijn dat je in Grip op je pijn bespreekt?

Morlion: Het meest hoopgevende is dat ons brein kneedbaar blijft, ook bij chronische pijn. Dankzij neuroplasticiteit, het vermogen van de hersenen om nieuwe verbindingen te maken, kan het pijnsysteem zich aanpassen. Gedrag, aandachtstraining en beweging kunnen die positieve herprogrammering op gang brengen. Dat betekent dat er altijd mogelijkheden zijn, zelfs wanneer de pijn al jarenlang aanwezig is. Daarnaast tonen recente studies een sterk verband tussen eenzaamheid en fysieke pijn: sociale verbondenheid blijkt letterlijk pijnstillend te werken. Wat daarbij steeds weer naar voren komt, is dat levensstijl de rode draad vormt: ze beïnvloedt niet alleen pijn, maar eigenlijk alle domeinen van gezondheid en ziekte.

Aanvulling: Combineer “graded exposure” (stapsgewijs terugkeren naar vermeden activiteiten) met aandachtstraining (mindfulness/focusoefeningen) en regelmatige beweging. Plan wekelijks sociale micro-momenten (koffie met een vriend, clubactiviteit), want verbondenheid verlaagt stressrespons en pijngevoeligheid. Monitor: welke prikkels verlagen mijn spanning merkbaar?

Van pijn bestrijden naar ermee leven

Je pleit voor een shift van ‘pijn bestrijden’ naar ‘leren leven mét pijn’. Hoe leg je die gedachte uit aan een patiënt die wanhopig op zoek is naar een oplossing of genezing?

Morlion: Ik leg het vaak uit met de metafoor van een rookmelder in je huis. Als dat systeem blijft afgaan zonder dat er rook of brand is, helpt het niet om telkens opnieuw de brandweer te bellen of een brandblusser leeg te spuiten. Op een bepaald moment leer je begrijpen dat het signaal geen echte bedreiging meer vormt. Zodra je dat inzicht hebt, besteed je er automatisch minder aandacht aan en kan je je energie richten op wat wél waardevol en haalbaar is in je leven. Dat is geen berusting, maar een andere manier van omgaan met pijn: de prikkel is er nog, maar vormt geen bedreiging en beheerst je leven niet meer.

Aanvulling: Maak een “waardekompas”: noteer 3 levensdomeinen (relaties, werk, hobby) en 1 haalbare stap per domein voor deze week. Beoordeel wekelijks: minder vermijding? meer betekenisvolle tijd? Deze focusverschuiving verkleint de impact van pijn op je gedrag, wat het alarmsysteem op termijn kalmeert.

Praktijkverhalen die hoop geven

Je stelt dat mensen met chronische pijn nog een actief en betekenisvol leven kunnen leiden. Welke voorbeelden uit je praktijk laten dat het mooist zien?

Morlion: Ik zie mensen die na een intens revalidatietraject opnieuw hobby’s oppakken, vrijwilligerswerk doen, terug een job opnemen of weer gaan fietsen met de kleinkinderen. Ze hebben misschien nog pijn, maar voelen zich opnieuw deel van het leven. De pijn is niet altijd verdwenen, maar ze voelen zich opnieuw verbonden met wat voor hen waardevol is. Ze verliezen geen tijd meer in het zoeken naar de mirakeloplossing. Dat herstel van levenskwaliteit weegt vaak zwaarder dan de illusie van een volledig pijnvrij bestaan.

Aanvulling: Succesfactoren die vaak terugkomen: een gestructureerd revalidatieplan, steunnetwerk, duidelijke grenzen op werk, en een plezierige, regelmatige activiteit. Meet voortgang functioneel: “weer 30 minuten fietsen” weegt meer dan “pijnscore -1”.

Eerste stappen na de diagnose

Als je één advies uit je boek zou mogen meegeven aan iemand die net de diagnose chronische pijn kreeg, wat zou dat dan zijn?

Morlion: Laat je niet verlammen door angst of wanhoop. Chronische pijn verandert je leven, maar hoeft het niet te beheersen. Zoek betrouwbare informatie, stel vragen aan je arts en zet kleine, haalbare stappen in levensstijl en beweging. Die eerste keuze om zelf actief te blijven is misschien wel de krachtigste behandeling.

Benieuwd naar meer advies over chronische pijn?
Bestel het boek ‘Grip op je pijn’ van prof. dr. Bart Morlion en neem het heft in eigen handen!