Hormonen op hol? Met de diepgaande kennis van hormoonexperte Lieselot Theys kan daar wel eens een einde aan komen. Ontdek in dit artikel hoe je lichaam in elkaar zit, waarom hormonen uit balans kunnen geraken en welke dagelijkse praktijken je bést vermijdt.
Benieuwd naar méér hormoonhulp in de vorm van een handboek? Neem dan zeker eens een kijkje op de website van Lieselot Theys!
Kan je een woordje uitleg doen over je werk?
Samen met mijn echtgenoot run ik de multidisciplinaire praktijk Balance.Gent. Hier werken verschillende therapeuten met elk hun specialisme nauw samen. In de praktijk werk ik als osteopaat, gespecialiseerd in gynaecologische en hormonale klachten. Zo behandel ik mensen met endometriose, PCOS, pijnlijke maandstonden, pijn bij het vrijen, menopauzale problemen enzovoort.
We trachten dit binnen de praktijk steeds breder te benaderen. Daarom werk ik zeer nauw samen met enerzijds specialisten en artsen, en anderzijds bekkenbodemkinesitherapeuten en voedingsdeskundigen.
Daarnaast organiseren mijn man en ik vanuit het Balance.Institute cursussen voor afgestudeerde kinesitherapeuten en osteopaten. In dit instituut doceer ik postgraduate cursussen over de gynaecologische onderwerpen aan geïnteresseerde therapeuten.
Vanuit Lieselottheys.be wens ik enerzijds de grote taboesfeer rondom gynaecologische en hormonale problemen te doorbreken, maar anderzijds ook vrouwen te informeren dat het helemaal anders en breder kan. Dit wil ik bekomen met mijn boek, maar via de website en social media wens ik zoveel mogelijk te informeren.
Hormonale klachten worden al eens afgeschreven als ingebeelde klachten, zelfs door artsen en deskundigen. Wat is je mening hierover?
Hormonale klachten worden inderdaad snel geminimaliseerd, maar dit gebeurt niet enkel door zorgverleners. Ook onze buurvrouw, ouders of vrienden zijn hier soms schuldig aan. Denk maar aan het normaliseren van menstruatiepijn of de manier waarop men over een verlaagd libido of menopauzale klachten spreekt.
Hier ligt enerzijds een tekort aan kennis en inzicht aan de basis, hetgeen we eigenlijk allemaal in de lessen biologie zouden moeten aangeleerd krijgen.
Anderzijds komen hormonale klachten ook heel erg vaak voor, en zijn het niet altijd de meest ernstige symptomen. Maar het is niet omdat het een veelvoorkomend proleem is, dat het daarom ook normaal is. En het is niet omdat de klachten niet wijzen op een ernstig onderliggende stoornis, dat ze daarom ingebeeld zijn.
We moeten dringend af van de denkpiste dat we pas problemen moeten herkennen of erkennen als er al sprake is van schade of een ernstig onderliggend probleem. Ons lichaam, en zeker ons hormonaal systeem, zit net zo geniaal in elkaar dat het vrij snel signalen kan uitsturen dat iets niet helemaal juist verloopt. Dit uit zich in de zogenaamde ‘vage klachten’. Maar als we kunnen inzien dat het systeem zo geniaal in elkaar zit, we tijdig deze signalen leren herkennen en hierbij de nodige uitleg krijgen, kunnen we ernstige aandoeningen of schade aan hormonale klieren met kleine aanpassingen net voorkomen.
Hormonen hebben is normaal. En het is zeker ook normaal dat je klachten hebt als er een foutieve aansturing is binnen het hormonale systeem. Maar dat maakt het nog steeds niet normaal dat er in eerste instantie een hormonale disbalans is.
Hoe geraken hormonen uit balans?
Er zijn heel wat mogelijke oorzaken of triggers die de aansturing binnen ons hormonaal systeem kunnen beïnvloeden.
Onze levensstijl is in eerste instantie de allerbelangrijkste factor. Denk maar aan:
- langdurige slaapproblemen
- ongezond dieet
- te weinig beweging
- een teveel aan stress
Maar ook de blootstelling aan hormoonverstorende stoffen, inname van bepaalde medicatie of anticonceptie, een verminderde leverfunctie of onevenwicht in het darmmicrobioom spelen mee.
Hoewel het in sommige gevallen kan gaan om één grote boosdoener, liggen meestal verschillende kleine factoren tesamen aan de grondslag van een hormonale disbalans. De hormonale klieren werken ook zeer nauw samen en communiceren onderling met elkaar. Zo kan een onbehandeld schildklierprobleem ook menstruatiestoornissen geven, of een foutief aangestuurde bijnier een impact hebben op je libido, erectie of suikeropname.
Het is van groot belang te weten dat een hormonale disbalans veel meer is dan één hormoon die wat te hoog of te laag staat. Een goed begrip van het volledige systeem, breder onderzoek en een aanpak die ook rekening houdt met de levensstijl en voeding is zeer belangrijk om naar een optimale hormonale balans te streven en deze ook te behouden.
Op welke manier verschillen hormonale klachten tussen mannen en vrouwen?
Heel wat hormonale klachten komen zowel bij mannen als bij vrouwen voor. Denk maar aan vermoeidheid, een verlaagd libido, energietekort, slaapstoornissen, haaruitval enzovoort.
Maar hoewel er in het hormonale systeem bij mannen en vrouwen heel wat gelijkenissen zijn, dienen we steeds rekening te houden met de mannelijke en vrouwelijke cyclus. Waar mannen een dagcyclus hebben en zo iedere dag van de maand gelijk verloopt, moeten we rekening houden dat dit bij mensen met een menstruatiecyclus niet het geval is.
Omwille van het schommelend karakter van de menstruatiecyclus, zijn vrouwen ook sneller geneigd om hormonale klachten te ervaren. De werking van de schildklier, bijnier en alvleesklier dienen zich niet alleen aan te passen aan de uitdagingen van de dag, maar ook nog eens aan de schommelingen binnen de menstruatiecyclus. Vrouwen kunnen dan net van die menstruatiecyclus gebruik maken om hormonale klachten en mogelijke oorzaken sneller op te sporen. Het wisselende karakter maakt het ook gemakkelijker om te weten welke boosdoeners mogelijks aanwezig zijn.
Zijn er tests die we kunnen nemen om te bepalen of onze hormonen uit balans zijn?
Hier zijn vrouwen in het voordeel. De natuurlijke menstruatiecyclus is de meest ideale, en daarenboven ook goedkope, feedback van je hormonaal systeem. Door de natuurlijke menstruatiecyclus onder de loep te nemen, kun je al heel wat te weten komen over de werking van de verschillende hormonale klieren.
Daarnaast zijn er al heel wat gevalideerde vragenlijsten en kan een uitgebreid vraaggesprek ook al veel informatie verschaffen.
Een uitgebreider bloedonderzoek kan een grote meerwaarde zijn, zeker indien men op zoek moet naar effectieve schade aan een hormonale klier. Maar dit is niet altijd de meest aangewezen keuze. Denk bijvoorbeeld aan het opsporen van eerder functionele problemen, als het gaat om beginnende of vage klachten. Een bloedonderzoek is en blijft daarenboven een momentopname, en hormonen schommelen soms per uur!
Waarom lijkt het soms alsof er áltijd iets mis is met ons lichaam?
Ons hormonaal systeem is gemaakt om alle processen in ons lichaam aan te sturen zodat we ons steeds kunnen aanpassen aan wat we van ons lichaam vragen. Onze bijnieren, schildklier, eierstokken of testikels zijn voortdurend in de weer om bij te sturen waar nodig.
De uitspraak dat we in een hormonale disbalans zijn, is dan ook altijd een beetje waar. De klieren screenen en werken steeds om ons lichaam aan te passen. De uitdagingen van onze hedendaagse levensstijl dagen onze klieren echter wel heel hard uit. Hierdoor komen hormonale klachten erg vaak voor.
En wanneer één hormonale klier in de problemen zit, heeft dit impact op een andere klier. Zo kunnen viciueze cirkels ontstaan die later moeilijker op te lossen zijn. Een reden te meer om beter inzicht te krijgen in je volledige systeem en wat het je wil vertellen.
Wat zijn algemene praktijken die we (onbewust) doen en die onze hormoonniveaus verstoren?
Hier kan ik met absolute zekerheid zeggen dat hormoonverstorende stoffen de grootste boosdoeners zijn. Als we hier niet bewust mee omgaan, zijn de voedingsstoffen die we eten, de producten die we gebruiken en de omgevingen waarin we ons bevinden erg verstorend voor onze hormonen.
Denk maar aan:
- plastics
- bewerkte voedingsmiddelen
- cosmetica
- wasproducten
- brandvertragers
- parfums
Deze stofjes gelijken namelijk erg goed op bepaalde hormonen en kunnen de werking ervan nabootsen. Zo denkt ons lichaam opeens met oestrogenen in contact te komen, terwijl de eierstokken er helemaal niet zoveel van maakten op dat ogenblik.
Daarnaast onderschatten veel mensen de impact van hun slaapkwaliteit op alle hormonale klieren. We werken vaak laat door, gebruiken ’s avonds veel kunstmatig licht of kijken nog tot net voor het slapengaan naar beeldschermen. Dit heeft een nefaste impact op de aanmaak van ons slaaphormoon, melatonine. Dit hormoon staat in voor een goede slaapkwaliteit, maar speelt evenzeer een belangrijke rol in de kwaliteit van onze cellen, de aanmaak van insuline en bij vruchtbaarheid.
Welk advies geef jij so-wie-so mee tijdens je hormonale spoedcursus?
Leer luisteren naar je lichaam als het fluistert, zodat het niet hoeft te schreeuwen.
We moeten uiteraard niet voor ieder klein probleempje als de wiedeweerga naar de arts of specialist, maar tegelijk mogen we de kleine signalen en vage klachten niet negeren. Leer je lichaam kennen, krijg inzicht in je systeem en neem het heft in eigen handen. Ga zelf op onderzoek uit en tracht je levensstjil waar nodig aan te passen.
Streef eerder naar een optimale gezondheid dan enkel en alleen maar naar de afwezigheid van ziekte.