Gisteren liep je in de kou en vandaag ben je verkouden. Toeval? Ja en nee.
Weet dat koud weer nooit de directe oorzaak is van een verkoudheid. Wel kan het werken als een katalysator. We vertellen je waarom.
Rhinovirussen en verkoudheden
Virussen veroorzaken verkoudheden. Een soort, de rhinovirussen, zijn verantwoordelijk voor meer dan de helft van alle verkoudheden en gerelateerde aandoeningen.
Rhinovirusinfecties leiden meestal tot milde verkoudheidsverschijnselen. Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem kunnen ze ook ernstigere ziekten veroorzaken, zoals bronchitis en longontsteking.
Rhinovirussen verspreiden zich meestal via direct persoonlijk contact of kleine druppels die zich verspreiden via de lucht en die mensen inademen (aerosolen). Eenmaal ingeademd, hecht het rhinovirus zich aan de cellen in de neusholte. Vervolgens begint het virus zich te vermenigvuldigen en verspreidt het meer deeltjes door de bovenste luchtwegen.
Virussen houden van koud weer
Sommige onderzoeken suggereren dat rhinovirussen zich efficiënter kunnen vermenigvuldigen bij temperaturen lager dan 37°C, de gemiddelde lichaamstemperatuur bij de mens. De temperatuur in de neusholte bedraagt ongeveer 33°C, wat deze holte een ideale broedplaats voor rhinovirussen maakt.
Het meeste onderzoek naar rhinovirussen gaat na hoe verschillen in lichaamstemperatuur de voorplanting van het rhinovirus beïnvloeden. Recenter onderzoek richt zich echter op omgevingsfactoren die het risico op een rhinovirusinfectie kunnen verhogen.((januari 2013, Human Rhinoviruses))
Een onderzoek stelde vast dat dalingen in zowel temperatuur als vochtigheid gedurende een periode van 3 dagen het risico op rhinovirusinfecties bij de deelnemers verhoogden.
In dezelfde studie stelden de onderzoekers vast dat de meeste infecties optraden bij temperaturen van 0°C en lager.((september 2016, A Decrease in Temperature and Humidity Precedes Human Rhinovirus Infections in a Cold Climate))
Griepvirussen kunnen ook gemakkelijker overleven en zich verspreiden in koude en droge lucht. Uit een studie bij cavia’s blijkt dat de ideale temperatuur voor de verspreiding van het influenzavirus 5°C bedraagt.((20 juni 2014, Roles of Humidity and Temperature in Shaping Influenza Seasonality))((29 september 2018, Myth Busters: Does Cold Weather Make You Sick?))
Waarom virussen vaker tijdens de winter voorkomen
Onderzoekers geloven dat blootstelling aan koud weer – wat vaker tijdens de wintermaanden voorkomt – de immuunrespons van een persoon negatief kan beïnvloeden, waardoor het lichaam infecties moeilijker kan bestrijden. De redenen zijn:
#1. Je vitamine D-niveaus zijn lager: tijdens de wintermaanden krijg je minder vitamine D binnen als gevolg van een verminderde blootstelling aan de zon. En laat vitamine D net een essentiële rol spelen bij de instandhouding van het immuunsysteem!
#2. Je zit vaker binnen: virussen verspreiden zich meer wanneer mensen dicht bij elkaar zijn. Dicht tegen elkaar aankruipen is misschien romantisch, maar vergroot tevens de kans op verkoudheden. Ook de droge lucht van de verwarming en het gebrek aan ventilatie kunnen bijdragen aan verkoudheden.
#3. Lagere temperaturen beïnvloeden de weerstand: uit een onderzoek bij muizen bleek dat blootstelling van luchtwegcellen aan lagere temperaturen de immuunrespons van de cellen tegen het rhinovirus verminderde.((20 januari 2015, Temperature-dependent innate defense against the common cold virus limits viral replication at warm temperature in mouse airway cells))
#4. De bloedvaten vernauwen: het inademen van koude en droge lucht zorgt ervoor dat de bloedvaten in de bovenste luchtwegen zich vernauwen om warmte te behouden. Hierdoor kunnen witte bloedcellen het slijmvlies niet bereiken, waardoor het voor het lichaam moeilijker wordt om ziektekiemen te bestrijden.
Een verkoudheid voorkomen doe je zo
Om te voorkomen dat je in de herfst en winter ziek wordt, kan je:
- Meer voeding met vitamine D (vette vis, paddenstoelen en eieren) op het menu zetten;
- Wat langer in je bed blijven liggen;
- Wat meer drinken;
- Wat vaker de handen wassen;
- Altijd niezen en hoesten in schone tissues; als er geen tissue beschikbaar is, is het beter een elleboog te gebruiken in plaats van de handen;
- Geen eten, drinken, servies of bestek delen met mensen die verkouden of grieperig zijn;((23 oktober 2018, What’s the link between cold weather and the common cold?))
Vind je onze blogs interessant? Schrijf je dan zeker in op de nieuwsbrief: