Door de jaren heen is suiker in ieders maaltijden, dranken, darmen en gedachten binnengedrongen. Suiker heeft ook de nodige controverse veroorzaakt. Hoewel iedereen bekend is met suiker als concept, beginnen we met een korte uitleg.
Wat is suiker?
Suiker is een oplosbaar koolhydraat die bestaat uit koolstof-, waterstof- en zuurstofatomen. Andere voorbeelden van koolhydraten zijn zetmeel en cellulose.
Enkelvoudige suikers, of monosacchariden, zijn glucose en fructose. Kristalsuiker is een samengestelde suiker, of disacharide, bekend als sacharose, die bestaat uit glucose en fructose. Tijdens de spijsvertering breekt het lichaam disacchariden af tot monosacchariden.
Toch verklaart de scheikunde van suiker nog niet zijn roem. De stof heeft zijn kwalijke reputatie te danken aan het feit dat ze heerlijk smaakt en, bij overmatige consumptie, slecht is voor de gezondheid.
Verslaafd aan suiker… of niet?
Sommige deskundigen zijn van mening dat suiker een verslavende stof is. Zo schrijven de auteurs van een controversiële studie((juli 2018, Sugar addiction: is it real? A narrative review))
“Diergegevens hebben een significante overlap aangetoond tussen de consumptie van toegevoegde suikers en met drugs vergelijkbare effecten, waaronder eetbuien, cravings, tolerantie, ontwenning, kruis-gevoeligheid, kruis-afhankelijkheid, en belonings- en opioïde-effecten.”
Dit overzicht richt zich echter op dierstudies. Zoals de auteurs van een ander overzicht uitleggen, “is er een methodologische uitdaging bij het vertalen van dit werk, omdat mensen suiker zelden geïsoleerd consumeren.”
Dr. Dwyer van Cardiff University legt uit: “Hoewel zeker aanwezig bij sommige mensen, is verslaafd gedrag ten opzichte van suiker en andere voedingsmiddelen slechts aanwezig bij een minderheid van de zwaarlijvige individuen. We moeten echter niet vergeten dat suiker naast zijn verslavingspotentieel ook de overconsumptie van andere voedingsmiddelen kan triggeren.”
In dezelfde lijn schrijft Prof. Nutt van het Imperial College: “Er is momenteel geen wetenschappelijk bewijs dat suiker verslavend is, hoewel we weten dat suiker psychologische effecten heeft, waaronder het veroorzaken van genot, en deze worden vrijwel zeker bemiddeld via beloningssystemen in de hersenen.”
Hoewel gezondheidsdeskundigen suiker niet als een verslavende stof classificeren, maakt dit het nog niet gezond.
Suiker maakt kinderen hyperactief… of niet?
Dit is misschien wel de meest voorkomende mythe in verband met suiker: door het eten van snoep worden kinderen hyperactief. Maar eigenlijk is er geen wetenschappelijk bewijs dat suiker de hyperactiviteit verhoogt bij de overgrote meerderheid van de kinderen.
Een meta-analyse uit 1995((22 november 1995, The Effect of Sugar on Behavior or Cognition in Children)) concludeerde bijvoorbeeld:
“Uit deze meta-analyse van de gerapporteerde studies tot nu toe blijkt dat suiker (voornamelijk sucrose) geen invloed heeft op het gedrag of de cognitieve prestaties van kinderen.”
Suiker veroorzaakt diabetes… of niet?
Een andere relatief veel voorkomende mythe is dat suiker direct diabetes veroorzaakt. Er bestaat echter geen direct verband tussen de twee. De verwarring ontstaat misschien omdat er een intrinsiek verband bestaat tussen bloedsuikerspiegel en diabetes.
Het verhaal is echter iets ingewikkelder. Overgewicht en obesitas zijn risicofactoren voor type 2 diabetes, en het consumeren van veel suiker verhoogt de kans op het ontwikkelen van overgewicht of obesitas. Suiker is echter niet de directe oorzaak van type 2 diabetes.((2020, Sugar and diabetes)) Bij type 1-diabetes spelen voeding en leefstijl geen rol.((2020, Type 1 diabetes))
Fruit maakt je dik… of niet?
Fruit is lekker, deels omdat het zoet is door de suikers die er van nature in zitten. Vanwege hun suikergehalte geloven sommige mensen dat we het eten van fruit moeten vermijden als we een normaal gewicht willen behouden. Dit is een mythe.
Fruit bevat een reeks van gezonde stoffen, waaronder een verscheidenheid aan vitaminen en mineralen, en vezels. Fruitconsumptie wordt in verband gebracht met gezondheidsvoordelen, waaronder een lager sterftecijfer.((29 juli 2014, Fruit and vegetable consumption and mortality from all causes, cardiovascular disease, and cancer: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies))
We moeten suiker uit ons dieet halen… of niet?
Omdat we weten dat overmatige suikerconsumptie slecht is voor de gezondheid, is het zinvol om onze inname te beperken. Het is echter niet nodig om het helemaal uit ons dieet te schrappen.
Zoals we hierboven al opmerkten, bevatten vruchten suiker, en die zijn goed voor de gezondheid, dus het schrappen ervan uit ons dieet zou contraproductief zijn. Zoals met alles in het leven, is matiging de sleutel.
Dat gezegd zijnde, hebben gezoete dranken zoals frisdrank associaties negatieve gezondheidsgevolgen zoals nierschade, cellulaire veroudering, heupfracturen, obesitas, type 2 diabetes, en nog veel meer. Frisdrank uit ons dieet schrappen zou zeker geen slecht idee zijn.((april 2007, Effects of Soft Drink Consumption on Nutrition and Health: A Systematic Review and Meta-Analysis))
Suiker veroorzaakt kanker… of niet?
Ondanks de geruchten geloven de meeste deskundigen niet dat suiker direct kanker veroorzaakt of de verspreiding ervan bevordert. Kankercellen delen zich snel, wat betekent dat ze veel energie nodig hebben, wat suiker kan leveren. Dit is misschien de wortel van deze mythe.
Alle cellen hebben echter suiker nodig, en kankercellen hebben ook andere voedingsstoffen nodig om te overleven, zoals aminozuren en vetten, dus niet alleen suiker is de schuldige. Onder meer Cancer Research UK zegt dat er geen bewijs is dat het volgen van een suikervrij dieet het risico op het krijgen van kanker verlaagt, of de overlevingskansen verhoogt als de diagnose wordt gesteld.((20 oktober 2020, Sugar and cancer – what you need to know))
Hoewel suiker niet direct kanker veroorzaakt en niet bevorderlijk is voor de ontwikkeling ervan, neemt het risico toe als iemand veel suiker consumeert en zwaarlijvig wordt. Wetenschappers blijven het verband tussen kanker en suikerconsumptie onderzoeken. Als er al een verband tussen de twee bestaat, is dat waarschijnlijk ingewikkeld. Er zijn tot op heden wel enkele onderzoeken die een voorzichtig verband bevestigen.((16 september 2020, Total and added sugar intakes, sugar types, and cancer risk: results from the prospective NutriNet-Santé cohort))((11 september 2011, Sucrose, High-Sugar Foods, and Risk of Endometrial Cancer—a Population-Based Cohort Study))((januari 2005, Dietary Glycemic Load, Carbohydrate, Sugar, and Colorectal Cancer Risk in Men and Women))
Er is dus geen direct verband gevonden tussen suiker en negatieve gevolgen voor de gezondheid, al hangt suikerconsumptie wel vaak samen met een hoger lichaamsgewicht. De boodschap is dus om suiker met mate te consumeren.((18 januari 2020, Medical myths: All about sugar))
Vind je onze blogs interessant? Schrijf je dan zeker in op de nieuwsbrief: