Leen Steyaert is complementair gezondheidsbegeleidster, voedingsdeskundige, borstweefseltherapeute en naturopaat. Ze helpt in haar praktijk vrouwen die zoeken naar een optimale balans. Daarnaast is Leen ook zelfstandig menopauzeconsulente en vandaag stellen we haar enkele vragen over dit onderwerp.
☛ Bekijk Leen Steyaerts website
Leen, hoe ben jij in de functie van menopauzeconsulente terechtgekomen?
Door jaren op mijn praktijk te werken met vrouwen en hun hormonen, en ik ineens vroeger dan verwacht zelf in de menopauze terecht kwam op mijn 47 jaar, heb ik mij volledig toegelegd op deze levensfase.
Een uitgeverij vroeg me om een boek over de menopauze te schrijven en ik dacht waarom niet? In dit boek “Stralend door de Menopauze” heb ik als basis mijn eigen menopauze en alle lichamelijke en emotionele veranderingen die ermee gepaard gingen gebruikt.
Prompt werd ik dan ook de eerste Vlaamse menopauzeconsulente, een nieuw beroep in Belgie dat toen nog niet bestond. Jaren heb ik me zo kunnen profileren tot er een paar jaar geleden een opleiding menopauzeconsulent aan de hogeschool te Kortrijk zich ontwikkelde. Ik gaf daar les en zo konden er meer collega’s zich ontwikkelen tot deze zeer welgekomen specialiteit. De grootste groep vrouwen zit nu in de menopauze en zij kunnen best wat begeleiding gebruiken.
Kan jij kort even uitleggen op welke manieren de menopauze zich manifesteert?
Elke menopauze is anders, die van je moeder, je vriendin, je buurvrouw, en elke menopauze of overgang manifesteert zich ook anders. Je kan het vergelijken met een blauwdruk.
Meestal begint de overgang met veranderingen in je menstruatiepatroon. Je bloedingen worden heviger of net minder hevig. Je hebt eens wat bruin verlies of je menstruatie stopt enkele maanden. Ook krijg je het dikwijls te warm. Je merkt dat soms zelfs niet op in het begin. Maar als de welbekende en beruchte overgangsverschijnselen – de opvliegers – je overweldigen dan weet je meestal wel hoe laat het is. Je gaat slechter slapen en je kan lijden aan humeurschommelingen. Ook worden je slijmvliezen droger, je ogen, je neus en je vagina.
Op termijn als het oestrogeen verder daalt kan je nog meer klachten krijgen maar veel van die klachten zijn ook eigen aan het verouderingsproces zoals osteoporose en gewichtstoename.
Een derde van de vrouwen heeft eigenlijk weinig of geen klachten, en een derde gaat helemaal onderuit in de menopauze maar gelukkig kan en hoeft dit niet zo te zijn. Er zijn genoeg oplossingen om aan te bieden zodat je stralend door de menopauze kan gaan. Zo refereer ik naar mijn eerste boek over de overgang: “Stralend door de menopauze”
Zie jij in je praktijk verschillen in menopauzesymptomen in vergelijking met een aantal jaren terug?
Ik zie verschil in die zin dat hulp of inlichtingen vragen betreffende het overgangsproces meer en meer toegankelijk wordt, er zijn meer en meer hulpverleners. Vrouwen gaan echter ook sneller hulp vragen en zich ook op tijd informeren van wat kunnen ze doen om dit proces optimaal te laten verlopen.
Vroeger werkten er maar weinig vrouwen buitenhuis op deze leeftijd en ze konden dan gedurende de dag eens een “dutje” doen als ze een moeilijke nacht hadden gehad maar nu wil een vrouw van vijftig met een dynamische job actief blijven en er goed willen blijven uitzien, een leuk sociaal leven praktiseren en heeft ze geen tijd om veel klachten te hebben. Dat is allemaal heel mooi en moedig maar toch is het belangrijk om even stil te staan bij de overgang en te overpeinzen waar je nu staat in het leven.
Op je 50 ben je op de top van alles: van je kunnen fysiek en geestelijk, maar ook van je verantwoordelijkheden. Een job, een gezin, meestal nog studerende kinderen, ouder wordende ouders die ook wat zorg vragen etc. het is niet altijd goed te combineren. Op dat moment roofbouw op je lichaam plegen is snel gebeurd. Net nu het belangrijk is om je af te vragen: doe ik mijn job nog graag, hoe zie ik het laatste en derde deel van mijn leven eruit, wat verwacht ik nog van het leven.
Ook komen er tijdens de menopauze veel gezondheidsklachten de kop opsteken die voor de menopauze gemakkelijker genegeerd konden worden of waarbij je denkt: het gaat wel over maar die in de menopauze net doordat je hormonen beginnen te schommelen tot uiting komen.
Wat me ook opvalt is dat er ook steeds meer jongere vrouwen in de overgang komen. Daar steekt ook nog een hele theorie achter.
Hormoontherapie is een van de bekendste behandelingen van de menopauze. Wat is jouw mening hierover?
Ik ben voorstander van de bio-identieke hormoontherapie. Dat zijn geen natuurlijk hormonen; ze worden wel in een labo gemaakt en komen uit de zoete Yam maar ze zijn biochemisch identiek aan je eigen lichaamshormonen. Met andere woorden ze passen op dezelfde celreceptoren, toegangswegjes tot je cellen, als je eigen lichaamshormonen.
Er is veel onwetendheid en veel verkeerd begrepen onderzoeken over hormonen omdat er dikwijls geen onderscheid gemaakt worden met synthetische hormonen die niet lichaamsidentiek zijn.
Vrouwen nemen soms meer dan 30 jaar een synthetische anticonceptiepil waarvan toch bewezen is dat ze een grote negatieve impact op je lichaam hebben, maar niemand die daar bezwaar tegen maakt. Als je door het nemen van de pil 30 jaar geen eigen hormonen hebt gebruikt en deze synthetische hormonen moet stoppen op je 50 (omdat het risico op trombose stijgt) kan het kaartenhuisje in elkaar vallen als de compensatiemechanismen in je lichaam niet voldoende werken.
Ineens moet je lichaam terug in gang schieten en voor eigen hormonen zorgen terwijl in de menopauze net je hormonen wegvallen. Dit is heel contradictorisch en hierdoor zien we dat veel vrouwen helemaal onderuit gaan in die menopauze of naar huis worden gestuurd met anti-depressiva want het mogen zeker geen hormonen zijn.
Hierbij komt nog dat bio- of lichaamsidentieke hormonen amper iets kosten omdat er geen patent kan op genomen worden. Deze hormonen oestrogeen (in gel of pleisters) en progesteron (ovule) worden toegediend via de huid en vaginaal opgestoken.
Zijn er bepaalde voedingsbronnen die kunnen helpen bij het verminderen van menopauzesymptomen?
Over voeding valt er heel wat te zeggen. We zien duidelijk dat bepaalde voedingswaren enorme triggers zijn voor menopauzeverschijnselen en dat zijn vooral alcohol, koffie, suiker, geraffineerd voedsel. Andere voedingsstoffen zoals verse groenten, fruit en kruiden zijn dan eerder heilzaam en verminderen (zelfs volledig soms) de klachten.
Over soja is het laatste woord nog niet gezegd. Veel onderzoeken spreken elkaar tegen. Als je sojaproducten neemt om hun heilzame werking neem dan gefermenteerde soja.
De menopauze wordt soms gezien als het einde van de seksualiteit. Wat is jouw advies op dit vlak?
Bij de mens wordt zin in seks voor 30 procent bepaald door hormonen en 70 procent door randvoorwaarden. Belangrijk is of je je partner nog aantrekkelijk vindt of de relatie nog goed is of er intimiteit is of je afwisseling vindt in de manier waarop je seks beleeft. Ik zal niet ontkennen dat bij veel vrouwen seks ook rond vruchtbaarheid draait. Eens ze hun vruchtbaarheid verloren zijn kan het zijn dat ze zichzelf minder aantrekkelijk vinden en hun zin in seks mede ook door het tekort aan hormonen met de noorderzon verdwijnt.
Ik bekijk altijd hoe belangrijk de seksualiteit is binnen de relatie. Is het belangrijk dat er pure seks blijft bestaan of is er eerder plaats gekomen voor intimiteit waarin liefde, geborgenheid en een lang voorspel toch waarborgen garandeert voor het liefdesspel.
Een aantal supplementen kunnen het libido opdrijven als ook hormoontherapie maar nogmaals aandacht, communicatie en intimiteit voor elkaar blijft het belangrijkste ook bij seksualiteit.
De menopauze gaat vaak gepaard met een slechtere slaapkwaliteit. Hoe pak jij dit aan?
Meestal doe ik eerste een slaapanalyse. Worden de essentiële elementen die je en goede slaap bevorderen wel nageleefd?
- Niet te laat eten en zeker geen zware maaltijd enkele uren voor het slapen.
- Is je kamer goed verduisterd.
- Een tijd voor het slapen niet naar blauw licht kijken, dus tv en laptop en gsm op geel licht, night shift zetten.
- Slaaprituelen zijn belangrijk, neem een warm bad, doe je pyjama al een uurtje voor het slapen aan en ontschmink je op dit moment.
- Ga slapen bij de eerste aandrang etc.
Zijn deze maatregelen niet voldoende dan schrijf ik een voedingssupplement voor met valeriaan, passieflora, ashwagandha of melatonine. Ook meditatie en ademhalingsoefeningen werken slaapbevorderend.
Bio-identieke hormonen hebben een zeer grote positieve invloed op de slaap.
Aankomen in de buikzone is bijna onvermijdelijk tijdens de menopauze. Hoe valt dit te verklaren?
Door de rollercoaster aan veranderingen die je vrouwelijke hormonen ondergaan, verminderen je vrouwelijke hormonen en dit heeft invloed op de manier waarop de vetopstapeling in je lichaam zich manifesteert. Dit heeft een invloed op je lichaamsvormen. Je taille verdwijnt en het vet manifesteert zich meer op de buik.
Nog een oorzaak is dat door verschillende oorzaken je stresshormoon cortisol verhoogt wat op zijn beurt je ook meer buikvet bezorgt. Slecht slapen, prikkelbaarheid werkt dit proces nog eens in de hand en hierdoor wakker je een grotere eetlust aan en ga je suikers verorberen en snakken naar comfort food. Bewegen is hierbij het sleutelwoord waar krachttraining na de menopauze zeker onderdeel moet maken van je programma. Hierdoor zal je meer spieren opbouwen. Vergeet echter ook je voeding niet, ze is immers de brandstof van je lichaam zeker in de periode van transitie.
Overgewicht is voor vele vrouwen een zware domper om te verwerken. Ze doen soms hun uiterste best en slagen er niet in om nog maar een kilootje af te slanken. Daar zijn dikwijls een hele reeks redenen voor maar dat hun stofwisseling in de war geraakt is een waarheid als een koe. Daarom ontwikkelde ik zelf een programma, MenoCure waarin ik er toch ben in geslaagd om vrouwen op een medisch verantwoorde manier af te laten slanken.
Heb jij een tip voor vrouwen die nu de menopauze doormaken?
Omarm je zelf en je nieuwe lichaam. Focus op hetgeen er wel is en niet op wat je verloren bent. Je zal versteld staan en zien dat er veel nieuwe mogelijkheden op je afkomen.
Pak al je gezondheidsproblemen aan indien je dit nog niet voor de overgang gedaan hebt. Eet en leef gezond eet en zorg voor een stabiel gewicht zodat de transformatie verder ten volle kan gebeuren.
Informeer je, lees boeken over de menopauze en pas toe wat ze je aanbevelen.
Lukt dit niet neem dan contact op met een gespecialiseerde hulpverlener. Dat kan je arts, therapeut of osteopaat zijn.
De boeken van Leen:
Een woordje over het nieuwste Boek Over Borsten:
Borsten geven we weinig aandacht, terwijl ze net dat extraatje verdienen. Leen Steyaert staat in dit boek stil bij de anatomie en de ontwikkeling van de borst, maar ook hoe je je borsten gezond kan houden via onder meer massage, oefeningen en voeding.