Leen Seminck & Eetstoornissen

Ontmoet Leen Seminck: oprichtster van Strak Plan en auteur van het ‘Eet gewoon’-boek. Ze is ook bekend van het Strak Kookboek en werkt als copywriter voor voeding en gezondheid. Haar expertise strekt zich uit van afslanking tot sportvoeding, met specialisaties in eetstoornissen en Fodmap bij prikkelbare darm. Met een achtergrond in Voedings- en dieetkunde en diverse specialisatiecursussen is ze een veelzijdige professional op het gebied van gezonde voeding en levensstijl.

In dit artikel bespreken we Leens nieuwste boek ‘Eet gewoon’, een kijk op eetstoornissen.

👉 Shop ‘Eet gewoon’ hier

👉 Surf naar de website van Strak Plan voor meer info!

Kun je toelichten waarom je de titel ‘Eet gewoon’ hebt gekozen voor je nieuwste boek?

Eet gewoon. Het is wat je al snel zegt tegen iemand met een eetstoornis. Het is wat de persoon met een eetstoornis zelf denkt, maar niet kan. Met dit boek hoop ik eetstoornissen begrijpelijk te maken. Ze hebben immers niet alleen een grote impact op het leven van de persoon die ermee strijdt, maar ook op zijn of haar omgeving.

Eet gewoon was iets wat m’n papa zelf vaak tegen mij zei destijds, maar waardoor ik enkel kwader en angstiger werd. Ik wou wel ‘gewoon eten’, maar ik kon het niet.

Hoe ervoer je de uitdaging om als voormalige patiënt een boek te schrijven over dit delicate thema?

Ik vond het een prachtige kans om mijn verhaal te delen, maar vooral om een helpende hand aan te reiken. De wachtlijsten voor begeleiding zijn immens lang geworden, een opname duurt al gauw 4 maanden en met dit boek kan een eerste hulp zijn tijdens deze periode.

Het schrijven was op momenten ook zwaar voor mij omdat het het verleden terug bracht, maar ik heb er nog meer voldoening uit gehaald ook om het werk dat ik nu doe; mensen begeleiden en afhelpen van hun eetstoornis. Het bracht nog maar eens aan het licht hoe ik 4 jaar echt verspild heb en het geeft me nog meer kracht om andere hiervan te behoeden. Verspil jouw leven niet door door het leven te gaan met een eetstoornis.

Hoe komt het door jou opgerichte Strak Plan kijken bij het thema eetstoornissen?

Op tienjarige leeftijd verloor ik mijn moeder aan de gevolgen van een langdurige depressie. Op twintigjarige leeftijd kwam mijn eetstoornis tot een hoogtepunt (of dieptepunt). En nu, op dertigjarige leeftijd, breng ik dit boek uit.

Als kind zag ik mijn moeder alles wat ze at afwegen op een keukenweegschaaltje. Ze ontwikkelde een depressie en stierf. Ikzelf ontwikkelde een eetstoornis, maar daarna ook Strak Plan, mijn eigen diëtistenpraktijk. Ik schoolde me bij in copywriting en bloggen, omdat ik op die manier belangrijke boodschappen de wereld in kan sturen. Zo vind je artikels en blogberichten terug op de website van Strak Plan, steeds met het doel de wereld te laten stoppen met ongezonde eetgewoonten, zoals diëten.

“Slechte dingen beginnen met diëten. Stoppen we daar vanaf nu mee?”

Naast mijn opleiding tot voedings- en dieetdeskundige volgde ik psychologische opleidingen, onder meer tot ACT-therapeut, waarbij ACT staat voor Acceptance and Commitment Therapy. Deze therapievorm gaat ervan uit dat mensen lijden omdat ze hun gedachten, gevoelens, lichamelijke sensaties en andere innerlijke ervaringen proberen te vermijden. Samen met mijn specialisatie in de begeleiding bij eetstoornissen helpt deze opleiding me om personen met een eetstoornis in de praktijk te ondersteunen.

Eetstoornissen worden vaak geassocieerd met ‘niet willen eten’, maar bestaan er nog andere vormen van eetstoornissen?

• BED is binge eating disorder waarbij men met eetbuien te maken heeft. en boulimia zijn eetbuien, maar gevolgd door braken.
• Anorexia = te weinig eten
• Orthorexia= enkel gezonde voeding eten (en dus ook te weinig kcal uiteindelijk)

Vergelijken we het met de drie bovenstaande beschreven eetstoornissen, dan is orthorexia het stiefzusje van anorexia. Het grote verschil is dat het bij orthorexia vooral om de kwaliteit van de voeding gaat en bij anorexia om de kwantiteit.

Kun je de relatie tussen psychologische factoren en eetstoornissen beschrijven, en welke invloed hebben externe factoren zoals media en sociale druk hierop?

Fragment uit boek | HOE ONZE DIEETCULTUUR EETSTOORNISSEN IN DE HAND WERKT

Onze dieetcultuur gaat van verboden lijsten tot de rol van sociale media. En met verboden lijsten bedoel ik lijsten met ‘ongezonde voedingsmiddelen’ die we niet mogen eten om welke redenen dan ook. De maatschappij, maar ook hulpverleners geven je die zodra je de woorden ‘ik wil wat vermageren’ in de mond neemt.

In de Strak Plan-praktijk helpen we ook mensen die willen afslanken en 99 procent daarvan heeft zo’n verboden lijst. Met als gevolg dat ze het zichzelf enkel moeilijker maken om gewicht te verliezen. Die verboden lijst is hun roze olifant. Je weet wel, die olifant waar je zeker niet aan mag denken. Pizza, friet en chocolade. Verboden te eten, dus extra spannend om het toch te doen. Beeld je in dat jouw roze olifant een hek is met ‘Verboden toegang’ erop. Ik weet niet wat het met jou doet, maar mij zul je in ieder geval vinden in het veld achter dat hek, aan het picknicken met pizza en wijn en als dessert een stuk chocoladetaart met slagroom.

Mijn toetsenbord ziet af als ik hierover schrijf. Ik klop harder op de toetsen omdat het mij zo’n pijn doet dat de dieetindustrie jaarlijks miljoenen verdient met het uithangbord ‘Wij maken jou gezonder’, maar intussen andere fysiologische – en nog erger: mentale – problemen veroorzaakt. Van een lichaam dat volledig uit balans is door het schrappen van volledige voedingsgroepen tot de angst die gecreëerd is rond bijvoorbeeld brood of pasta.

Niet enkel die verboden lijsten zijn de boosdoeners. Ook de opkomst van sociale media, waar adolescenten nog meer op zoek kunnen naar erkenning, speelt zeker een rol. Een like staat gelijk aan 1 procent meer zelfvertrouwen, te weinig likes of geen reposts staat dan weer gelijk aan onpopulariteit. En dat terwijl deze doelgroep vaak vragen heeft als ‘Ben ik niet aantrekkelijk genoeg?’ of denkt: ‘Als mensen me nu niet leuk vinden, zullen ze me wel nooit leuk vinden.’ Adolescenten hechten zoveel waarde aan hun onlinestatus. Hun zelfvertrouwen stijgt evenredig met het aantal volgers, likes, reposts enzovoort. Omgekeerd voelen ze zich nog slechter als niemand hen een ‘vind ik leuk’ geeft. Bovendien worden harde woorden vlotjes getypt op hun nieuwste smartphone, maar in de echte wereld durven ze elkaar dan weer niet aan te spreken.

Welke misvattingen over eetstoornissen zijn volgens jou het meest wijdverspreid en hoe zouden deze gecorrigeerd kunnen worden?

Dat eetstoornissen draaien rond mager zijn, mooi zijn,…

Mensen veronderstellen vaak dat anorexia te maken heeft met schoonheid, het streven naar een slank lichaam, dat ‘schoonheid’ en ‘slank zijn’ synoniem zijn. In werkelijkheid gaat het om zoveel meer dan streven naar slanke handen, elegantie en zichtbare jukbeenderen. Dit alles lees je in het boek. Het draait vaak om zoeken naar bevestiging, erkenning, faalangst, perfectionisme, hoog-intelligente personen, ..

Op welke manieren zouden volgens jou onderwijsinstellingen kunnen bijdragen aan het aanpakken van dit probleem?

Het doorbreken van de stilte rondom eetstoornissen en het verstrekken van begrip en concrete handvaten om hiermee om te gaan, staan centraal in “Eet Gewoon”. Het bespreekbaar maken van dit thema zou een eerste stap moeten zijn, maar ook in de gaten houden hoe klasgenoten met elkaar omgaan. Zie ook die rol van social media.

Pestgedrag aanpakken, maar ook TE ijverige studenten niet enkel feliciteren en aanmoedigen nog harder te studeren, maar ook daar af en toe inchecken of het echt wel goed gaat met hen en of de prestatiedrang geen mantel is voor perfectionisme en/of faalangst. ‘Anders heb je altijd een 9 en nu een 7, oei?‘ zijn uitspraken die niet helpend zijn voor leerlingen die al zo’n enorme prestatiedruk voelen bijvoorbeeld.

Welke zijn de voornaamste waarschuwingssignalen van eetstoornissen die zowel door individuen als door hun naasten erkend zouden moeten worden?

1️⃣ Lichamelijke signalen

• Veranderingen in gewicht (gewichtsverlies bij anorexia, mogelijk gewichtstoename bij BED)
• Vermoeidheid
• Maag- en darmproblemen
• Het snel(ler) koud hebben
• Keelpijn (vooral bij boulimia)
• Haaruitval
• Menstruatiestoornissen bij meisjes (vooral bij anorexia en ondergewicht)

Dat laatste is uiteraard pas merkbaar als er al menstruaties waren en die nu stilvallen. Bij jongeren die nog niet menstrueren, gaat het over het uitblijven van de eerste menstruatie.

2️⃣ Psychosociale signalen

Hier komt het negatieve lichaamsbeeld steeds meer tot uiting. Het wordt misschien niet zozeer uitgesproken, maar je merkt dat de persoon zichzelf lelijk voelt en/of niet kan aanvaarden. Hij of zij voelt zich minderwaardig, niet goed of slim genoeg.

Daarnaast komt de angst om dik te worden ook steeds meer tot uiting. Gaat het om jouw zoon of dochter, wees dan op je hoede als er vragen komen in de aard van: ‘Hebben wij een weegschaal in huis?’, ‘Mag die grote spiegel in de badkamer niet weg?’, ‘Kan ik nieuwe, losse kleren kopen?’.

Op school kunnen leerkrachten merken dat studeren echt een ding is geworden. Streven naar hoge cijfers en de beste van de klas zijn en daar dan ook alles voor doen. Alle tijd gaat naar studeren en er wordt tijdens de speeltijd niet meer gespeeld met vriendjes. De studieboeken zijn hun beste maatjes geworden. Verjaardagsfeestjes worden overgeslagen, er worden excuses gebruikt.

3️⃣ Voeding gerelateerde signalen

Hierdoor kunnen personen met een eetstoornis herkenning vinden, iets wat rust kan brengen. Het boek biedt ook praktische handvaten voor zowel de omgeving als de persoon met een eetstoornis zelf. Het doorbreken van de stilte rondom eetstoornissen en het verstrekken van begrip en concrete handvaten om hiermee om te gaan, staan centraal in “Eet Gewoon”.

In het boek omschrijf ik dit met de 4G’s die je kan checken bij zoon of dochter;

• Genoeg
• Gevarieerd
• Gestructureerd
• Genieten/Gezellig

Heb je advies voor lezers die momenteel ons artikel lezen en te maken hebben met een eetstoornis?

Zoek hulp en wacht niet langer. Denk niet dat je dat stemmetje, dat monster in je hoofd zelf kan verslaan. Had je dat gekund, dan had je dat al lang gedaan. In de eetstoornis blijven lijkt comfortabel te zijn, maar op lange termijn is het dat zeker niet.