Florentine van Vollenhoven is natuurgeneeskundig therapeut, docent Natuurgeneeskunde en Complementaire Voeding, en geeft (bedrijfs)trainingen over ziektepreventie en leefstijl. Ze schreef eveneens het boek ‘Verbasing over verzuring’. Wij stellen Florentine vandaag enkele vragen over het zuur-basenprincipe.
☛ Bekijk Florentine van Vollenhovens websites www.fvanvollenhoven.nl en www.verbasingoververzuring.nl
Florentine, hoe ben je bij de natuurgeneeskunde beland?
Leuke vraag! Bij het grootbrengen van drie zoons was er regelmatig wat aan de hand maar ik ging zelden naar de huisarts – niet uit arrogantie maar meer vanuit een vertrouwen in het zelfhelend vermogen van de jongens. Uiteraard zette ik zo nodig allerlei natuurlijke middelen in naar beste kunnen. Ik kwam eigenlijk alleen bij de huisarts voor hechtingen en dat soort calamiteiten. Uiteindelijk was mijn nieuwsgierigheid gewekt hoe je zelf op actieve manier je eigen gezondheid zou kunnen beïnvloeden. Met een grootvader als dermatoloog die ons vertrouwd maakte met de kracht van koud water (en ouders die ons hele jeugd ons aanmoedigden om dagelijks die koude douche te nemen), hadden wij een natuurlijke weerstand opgebouwd waar wij ons leven lang plezier aan hebben beleefd, tot op de dag van vandaag. Uiteraard waren verse voeding en veel buiten zijn ook belangrijk. En zo kwam het dat ik op zoek ging naar een opleiding om me te verbinden met de basisprincipes van een natuurlijke gezondheid. Ik heb op de Academie voor Natuurlijke Geneeswijzen destijds de vierjarige dagopleiding gevolgd en heb mij daarna steeds verder ontwikkeld door allerlei opleidingen, bij- en nascholingen.
Jouw boek ‘Verbasing over verzuring’ gaat over het zuur-basenprincipe. Kan je even kort uitleggen wat dit principe precies inhoudt?
Het gedachtegoed achter het zuur-basenprincipe is het volgende: in principe maken wij zelf zuren aan als tussenproduct en als eindproduct van de stofwisseling. Denk hierbij aan maagzuur, urinezuur, transpiratievocht, melkzuur en aan het koolzuur dat we de hele dag uitademen. Wij zijn grotendeels afhankelijk van de toevoer van basen van buitenaf (voeding en vloeistof) om de natuurlijke zuurvorming in het lichaam te neutraliseren. Zuren zijn positief geladen, basen zijn negatief geladen en als zij zich aan elkaar koppelen dan neutraliseren zij elkaar. Wel kan een gezond lichaam een goede zuur-basenbalans zelf handhaven door de gevormde zuren via de uitscheidingsorganen voldoende uit te scheiden. Denk hierbij aan de longen, de nieren, de huid en het spijsverteringskanaal. Echter als je ouder wordt neemt de natuurlijke verzuring toe. Het is dus goed je te realiseren dat er meer factoren zijn die bijdragen tot verzuring van het systeem, o.a. veroudering, stress (fysiek of psychisch), pijnklachten, voeding en medicatiegebruik. En vaak is er dan sprake van een vicieuze cirkel waardoor verzuring in stand wordt gehouden.
Wat is de aangeraden pH-waarde voor het menselijke lichaam?
Er is niet één aan te raden pH-waarde voor het menselijk lichaam, omdat die waarde door het hele lichaam varieert. Zo schommelt de pH-waarde van het bloed tussen de 7,38 en 7,42 en is dus licht basisch. Wij handhaven pH 7 als neutrale waarde. De pH-waarde van het maagzuur daarentegen is pH 1 – 2, dus uitermate zuur. De pH-waarde van gal varieert tussen 8,5 en 8,7 en is dus weer heel basisch. In de darm varieert ook de pH-waarde tussen alle verschillende darmdelen. De urine kan weer variëren van pH 4,5 – 8. Het hele lichaam is een dynamisch proces en dus varieert de pH-waarde daarin mee.
Welke effecten heeft verzuring op ons lichaam?
Verzuring leidt in eerste instantie tot vermoeidheid en pijnklachten. Dat zijn veelal de eerste verklikkers. Denk hierbij aan de stijfheid bij het opstaan, net niet fit zijn, maar ook aan snel geprikkeld zijn of juist lusteloos.
Welke ziektebeelden zijn een direct gevolg van verzuring?
Ik zou deze vraag met een tegenvraag willen beantwoorden: Welke niet? Meer in het algemeen zou je hier ontstekingsbeelden toe kunnen rekenen, evenals allerlei pijnklachten. Jicht springt er dan meteen bovenuit. Uiteindelijk kunnen allerlei gewrichtsklachten en osteoporose hier ook een gevolg van zijn. Maar denk ook aan een heel scala aan maag- en verteringsklachten.
Hoe komt het dat ons lichaam naarmate we ouder worden meer gaat verzuren?
Daar kunnen we niets aan doen – dat is een organisch proces waarbij allerlei lichaamsfuncties achteruit gaan en dus ook de handhaving van een optimaal zuur-basenbalans. Wel kunnen we maatregelen treffen om die verzuring zoveel mogelijk op te vangen door leefstijl en voeding en daarmee wellicht ook ziekte ontwikkeling tegen te gaan.
Zijn er bepaalde voedingsmiddelen die extra verzurend werken en we beter kunnen vermijden?
Algemeen geldt dat die voedingsmiddelen die rijk zijn aan fosfor, zwavel en chloor zuurvormend zijn. Dan kom je in hoofdzaak uit bij dierlijke producten als vlees, vis en zuivel. Dat betekent niet dat je deze producten helemaal zou moeten vermijden, maar het gaat om de verhouding met basische producten om een goede zuur-basenbalans te handhaven. Zeker als je al wat ouder wordt (> 40) en de organische verzuring van het lichaam al begint.
Basische voedingsmiddelen hebben een verbinding met calcium, magnesium, kalium en natrium. Deze mineralen bevinden zich rijkelijk in plantaardige voeding, dus groente en fruit.
Het is dus van belang in je voeding balans te zoeken tussen zuurvormende en basische voeding. Hierbij geldt als hulpmiddel vier keer zoveel basische producten nuttigen ten opzichte van zuurvormende. Nog makkelijker is het je te focussen op jonge, natte en verse producten en liever alles wat oud, droog en bewerkt is te vermijden. Dus geen producten met een houdbaarheidsdatum of dat in pakjes en zakjes zit.
Zijn er bepaalde voedingssupplementen die we kunnen gebruiken om verzuring te remmen?
Ja, die zijn er wel. Je zou hierbij kunnen denken aan basische tabletten (Basentabs) of druppels. Het voordeel van deze supplementen is dat ze doorgaans zink bevatten, noodzakelijk voor een goede omzetting. Echter, het is dan aan te raden de urine te gaan meten door een dag heen. Aan de urine kun je als indicatie aflezen hoe het met je verzuring is gesteld. Meten is weten, als je weet wat je meet! Verzuring leidt tot klachten, maar een te basisch systeem is ook ongewenst. Er zijn mensen die dagelijks natriumbicarbonaat (Baking soda) innemen om verzuring tegen te gaan zonder zich te bekommeren over een maximale dosering. In ieder geval nooit meer dan 1 ½ – 2 theelepels per 24 uur en daarbij luidt ook het dringend advies om aan de hand van pH-strips (lakmoespapier) de urine 24 uur te meten.
Wat is jouw favoriete recept om verzuring in het lichaam tegen te gaan?
Mijn favoriete recept is dan toch een basische bom: een groene smoothie met daarin ook appel, citroen en gember. Maar eenvoudiger kan het ook: elke ochtend de dag starten met een glas lauw water en een uitgeperste citroen. Ja, die smaakt zuur maar geeft een basische rest in de stofwisseling door de mineralen die erin zitten. En dan drinken via een bamboe rietje om de glazuur van je tanden te sparen, zeker als dat een dagelijks ritueel wordt.
Als je één gezondheidstip mag geven aan onze lezers, welke zou die zijn?
Met één gezondheidstip doe ik ons als mens tekort. Mag het ook samengevat in één zin zijn?
Zorg voor zingeving in je bestaan, leer je stress te hanteren, zorg voor goede nachtrust, lekker veel buiten zijn en goed doorademen, dagelijkse bewuste beweegmomenten, elke dag een lach, een positief sociaal netwerk om je heen, voldoende vochtinname en voornamelijk jonge, natte en verse voedingsmiddelen eten – op je gezondheid!