Evelyne Mertens is diëtiste en wetenschappelijk medewerker aan de Faculteit Geneeskunde van KU Leuven. Evelyne is gespecialiseerd in de vegetarische en veganistische levensstijl.
☛ Bezoek Evelynes Facebook-pagina
Evelyne, wat was jouw voornaamste drijfveer om je te verdiepen in vegetarisme en veganisme?
Als kind vond ik het ethisch niet correct om dieren te eten. In feite wilde ik al vegetariër zijn nog voor ik de term leerde kennen. Op mijn twaalfde gingen mijn ouders eindelijk akkoord met een vegetarisch voedingspatroon, op voorwaarde dat ik eerst naar een diëtist en de huisarts ging. Melkproducten heb ik nooit veel gegeten omdat ik moeilijk lactose verdraag.
Stilaan ben ik dan van vegetariër naar veganist geëvolueerd. Omdat ik in dit opzicht graag andere mensen wou helpen, heb ik gekozen voor een opleiding voeding- en dieetleer. Ik ben afgestudeerd als diëtiste, en heb daarna nog studiedagen en cursussen gevolgd om mij te specialiseren. Nadat ik het diploma van diëtiste behaalde, ben ik begonnen aan een masteropleiding in het Management en beleid van de gezondheidszorg. Tegelijk ben ik gestart als vrijwilliger bij Eva vzw, een organisatie in België die plantaardige voeding promoot, wat ik ondertussen al 10 jaar doe.
In België is er de ‘voedingsdriehoek’, in Nederland de ‘schijf van vijf’. Heb jij opmerkingen bij deze voorlichtingsmodellen?
Ik ben fan van de meest recente modellen. Ze moedigen aan om de consumptie van dierlijke producten te verminderen en die van plantaardige producten te verhogen. Voor mij mag wel vermeld worden dat deze dierlijke producten effectief vervangen kunnen worden door volledig plantaardige producten. Dierlijke producten zijn niet per se essentieel voor een gezond en gevarieerd voedingspatroon.
Bijna wekelijks lezen we dat omega-3 vetzuren belangrijk zijn en dat je ze vooral in vette vis vindt. In welke producten kan een vegetariër of veganist de nodige omega-3 vinden?
Varieer in oliesoorten en producten die deze oliën bevatten – denk maar aan olijfolie, lijnzaadolie, rijstolie enzovoort. Avocado’s, noten, zaden en pitten zijn stuk voor stuk prima bronnen van essentiële vetzuren. Er bestaan tevens volledig plantaardige smeervetten met een goede verhouding tussen omega-3 en omega-6 vetzuren. Er zijn voor vegetariërs en veganisten dus tal van producten beschikbaar om aan de nodige omega-vetzuren te komen.
Het mineraal calcium vinden we vooral in dierlijke producten zoals zuivel. Welke plantaardige voedingsmiddelen met calcium zou jij aanraden?
Er bestaat een groot misverstand, nl. dat je melkproducten nodig hebt om aan calcium te raken. Er zijn tal van producten die van nature veel calcium bevatten, denk maar aan groenten en peulvruchten (Chinese kool, sojabonen, broccoli, spinazie), alsook noten (amandelen, hazelnoten, paranoten). Ook verrijkte producten (bijvoorbeeld soja- en amandelpudding) bevatten de calcium die je nodig hebt.
Er zijn verschillende soorten plantaardige melken (soja, haver, amandel, …) op de markt. Welke soort zou jij aanraden en welke soort afraden?
Afraden doe ik niet, alle producten zijn een goed alternatief. Ik raad wel altijd de verrijkte producten aan; de producten die verrijkt zijn met vitamine B12, ijzer, calcium – dit staat steeds duidelijk vermeld op de verpakking – en bij voorkeur ook de sojaproducten. Soja-eiwitten zijn volwaardige eiwitten in tegenstelling tot bijvoorbeeld eiwitten in amandelyoghurt of rijstmelk. De andere soorten zijn natuurlijk wel goed ter afwisseling.
Biologische voeding is in. Ben jij van mening dat biologische groenten voedzamer zijn dan ‘gewone’ groenten?
Daar ga ik geen grote uitspraken over doen. Als academicus probeer ik continu wetenschappelijke studies omtrent voeding op te volgen, en wat daaruit blijkt is dat studies elkaar vooral tegenspreken. Qua voedingswaarde is biologische voeding gelijk aan niet-biologische voeding, qua schadelijke stoffen kan biologische voeding iets beter zijn. Als er al schadelijke stoffen voorkomen in niet-biologische voeding, blijft die hoeveelheid vrij laag. Je moet er echt al kilo’s van eten om er een negatief effect van te ondervinden. Ik ben ervan overtuigd dat niet-biologische voeding ook veilig is.
Het prikkelbare darmsyndroom is een moderne aandoening die steeds vaker voorkomt. Denk jij dat overschakelen op een vegetarisch of veganistisch voedingspatroon kan helpen?
Dat is heel persoonsafhankelijk. Prikkelbare darmsyndroom houdt in dat je bepaalde voedingsstoffen moet vermijden die de symptomen uitlokken. Welke voedingsmiddelen dat zijn varieert sterk van persoon tot persoon. Sommige mensen hebben wel baat bij plantaardige voeding omdat die meer vezels bevat; bij anderen gaat dit net een reactie uitlokken. Je kunt dus niet tegen iemand zeggen dat plantaardige voeding een kant-en-klare oplossing is voor zijn of haar probleem.
Als je een niet-vegetariër met één maaltijd moet overtuigen om vegetariër te worden, welke maaltijd zou dat zijn? Heb jij een favoriete plantaardige maaltijd?
Er zijn zoveel mogelijkheden! Ik zou gewoon kiezen om een plantaardige tiramisu te maken. De meeste mensen denken dat het niet mogelijk is om een volledig plantaardige variant van hun favoriete dessert te maken. Men denkt ook steeds dat veganisten ‘keigezond’ zijn en dus nooit zondigen. Voor elk gerecht op basis van dierlijke voeding, bestaat er een plantaardig alternatief. Twee jaar geleden heb ik tijdens de feestdagen voor mijn familie een plantaardige tiramisu gemaakt en dit was een schot in de roos.
Zelf plantaardige tiramisu maken? Evelynes recept vind je hier
Hoe zie jij de toekomst na de crisis rond Covid-19? Denk je dat we vaker zullen overstappen op een vegetarisch of veganistisch voedingspatroon?
Ik heb vooral gemerkt dat mensen meer bezig zijn met hun gezondheid: ze willen meer bewegen omdat ze vaker thuis zitten en dat gaat ook hand in hand met voeding. Mensen gaan er vaak vanuit dat plantaardig eten net iets gezonder is.
In het algemeen spelen producenten meer en meer in op de steeds meer toenemende populariteit van plantaardige voeding. Vroeger moest je naar de natuurwinkel om een vleesvervanger te vinden en nu vind je in elke winkel en prijscategorie vleesvervangers en plantaardige producten. Mensen staan er meer en meer bij stil en niet alleen voor hun gezondheid, maar ook in het kader van milieu en dierenwelzijn is plantaardige voeding ook wel echt de oplossing. Ik ben ervan overtuigd dat dit alleen maar nog groter zal worden in de toekomst.
Zin in meer? Vul hieronder je e-mailadres in en ontvang onze nieuwsbrief.