Iedereen praat over cholesterol, maar weinig mensen weten wat cholesterol precies inhoudt. In dit artikel geven we onder andere antwoorden op vragen zoals:
- Wat is cholesterol en wat doet het voor me?
- Wat de gevolgen zijn van een hoge cholesterolwaarden.
- Welke voedingsstoffen helpen je om je cholesterolwaardes te verbeteren.
- Wat is LDL en HDL en wat zijn triglyceriden.
Wat is cholesterol?
Cholesterol is een vetachtige stof in je lichaam. Het lichaam heeft cholesterol nodig om te kunnen functioneren. Het is een belangrijke bouwsteen voor cellen en hormonen. Cholesterol is ook van belang voor de aanmaak van gal.((2021, Cholesterol))
Cholesterol heeft in de loop van de jaren een slechte naam gekregen maar dat is dus niet helemaal terecht. Het lichaam maakt zelf een deel van het cholesterol aan in de lever, en dat is maar goed ook! Een ander deel van het cholesterol krijgen we binnen via onze voeding.((2021, Wat is cholesterol?))((31 juli 2019, How it’s made: Cholesterol production in your body))
Geschiedenis van cholesterol
Cholesterol werd voor het eerst ontdekt door Poulletier de la Salle in 1769. Het werd herontdekt voor Chevreul, en hij noemde het toen cholesterine. Het werd toen gezien in gal en galstenen. Pas later werd het ook in bloed aangetroffen. De kennis over cholesterol neemt, zelf nu nog, ieder jaar toe. We zien dat cholesterol een belangrijke rol speelt bij gezondheid en ziekte, dus het is logisch dat de medische wetenschap er alles over wil weten.((1 februari 1998, Discovery of the Lipoproteins, Their Role in Fat Transport and Their Significance as Risk Factors))
Wat is de functie van cholesterol in je lichaam?
Cholesterol draagt bij aan de membraanstructuur van elke cel in je lichaam. Het is ook van belang bij de aanmaak van hormonen en vitamine D. Je kunt niet zonder cholesterol. Het lichaam maakt zelf cholesterol aan in de lever. Daarnaast neemt het een deel op uit de voeding die we binnenkrijgen.
Er zijn 2 soorten cholesterol: het HDL-cholesterol en het LDL-cholesterol. Je hebt misschien ook wel hel eens gehoord over goed en slecht cholesterol. Bij de bepaling van cholesterolwaardes kijken artsen naar de verhouding tussen goed en slecht cholesterol.
Ezelsbruggetje:
- HDL-cholesterol is het goede cholesterol (H staat voor Hero), hier wil je dus zoveel mogelijk van hebben. HDL-cholesterol helpt met het afvoeren van teveel aan cholesterol naar de lever.
- LDL-cholesterol is het slechte cholesterol (L staat voor Loser), hier wil je dus zo min mogelijk van hebben. Hoge LDL-cholesterol waarden dragen bij aan de ontwikkeling van hart- en vaatziekten.
- Dus: Hero = goed / Loser = slecht((2021, Cholesterol in the Blood))((2021, Wat is cholesterol?))
Wat zijn triglyceriden?
De vetten in je eten bestaan vooral uit triglyceriden. Ze dienen om het lichaam te voorzien van energie. Een teveel aan triglyceriden stapelt zich op in de weefsels. Een overschot aan koolhydraten (suikers) wordt ook omgezet in triglyceriden, en ons lichaam houdt die helaas bij zich als vetreserve.
Wat hebben triglyceriden en cholesterol met elkaar te maken?
Deze vetten spelen samen een belangrijke rol bij het ontstaan van aderverkalking. Je HDL-cholesterol (goede cholesterol) helpt om de negatieve effecten van de triglyceriden in balans te houden.
Een goed cholesterol helpt bij het voorkomen van veel hart- en vaatziekten. Van een te hoog cholesterolgehalte voel je overigens niets. Je kunt dus ongemerkt een gevaarlijk hoog cholesterol hebben.((2021, Wat is cholesterol?))
Welke voeding moet je vermijden, en wat moet je juist wel eten?
Voeding en cholesterol hebben met elkaar te maken. Wat moet je wel eten, en wat juist niet? Hoeveel effect heeft voeding op je cholesterol?
Wat moet je juist wel eten voor een goed cholesterolgehalte?
Eet voldoende onverzadigde vetten. Die kom je tegen in bijvoorbeeld olijfolie en vette vis. Ook in noten zitten vetten zie je kunnen helpen om je cholesterol weer op goede waardes te krijgen. Ook het eten van avocado kan helpen om je cholesterol te verlagen. Avocado’s zijn dan wel heel vet, en bevatten veel calorieën, maar toch zijn ze heel gezond. Ze bevatten namelijk veel onverzadigde vetten en zijn rijk aan omega-9 vetzuren. Ze bevatten ook beta-sitosterol en dat helpt ook bij het verlagen van het cholesterol.
Eet vooral ook volkorengranen: de vezels van volkorengranen helpen je om je slechte cholesterol te verlangen. Haver is de koning van de volkorengranen als je je cholesterol wil verlagen. Er zitten betaglucanen in en die helpen goed om je cholesterol te verlagen. De dag beginnen met een bordje havermout, of een havermoutpannenkoek is gelukkig geen straf.((11 december 2017, Avocado en cholesterol, hoe zit dat?))((2021, Oorzaken van hoog cholesterol))((2021, Cholesterol))
Welke voeding kan je beter vermijden?
Eet minder verzadigde vetten. Verzadigde vetten zitten in koekjes, chips en gefrituurde snacks.
Drink ook geen ongefilterde koffie. In koffiebonen zit cafestol en dat stofje werkt cholesterolverhogend. Bij het drinken van ongefilterde koffie (denk aan koffie uit espressoapparaten) krijg je deze stof binnen. Als je ouderwetse koffie maakt met een papieren filter dan blijft de cafestol in de filter zitten. Koffiepads hebben ook zo’n filter.((20 november 2020, Is koffie gezond?)) Orgaanvlees en eieren kun je ook beter vermijden.((2021, Cholesterol))
Is de hoogte van je cholesterol volledig afhankelijk van je voeding?
Nee, zeker niet. Wanneer je inname van cholesterol via de voeding daalt, maakt je lichaam meer aan. Als je meer cholesterol binnenkrijgt via voeding, maakt je lichaam minder aan. Zie het als een wip om de balans te bewaren in het lichaam. Daarom hebben voedingsmiddelen met een hoog of juist laag cholesterolgehalte bij de veel mensen weinig invloed op het cholesterolgehalte in het bloed.
Voeding heeft wel invloed, maar het is niet de enige factor. Bij een kleine groep mensen is er sprake van familiaire hypercholesterolemie. Het cholesterol is bij deze groep al vanaf de geboorte verstoord. Naar schatting heeft 1 op de 200 mensen deze ziekte. ((26 september 2019, Why Dietary Cholesterol Does Not Matter (For Most People)))
Andere maatregelen die je kunt nemen bij een te hoog cholesterolgehalte
- Bij overgewicht helpt afvallen om het cholesterol te verlagen ;
- Beweeg voldoende;
- Stop met roken;
- Drink niet meer dan 1 glas alcohol per dag.((6 mei 2019, Ik heb een hoog cholesterol))
Wanneer zijn je cholesterolwaarden te hoog?
Bij een normaal bloedonderzoek kijkt men naar 4 belangrijke waardes:
Totaal cholesterol
- Een totaal cholesterol onder de 5 mmol/L is goed.
- Meer dan 8 mmol/L noemen we sterk verhoogd.
LDL-cholesterol (slecht cholesterol)
- Een LDL-cholesterol onder de 3 mmol/L is goed.
- Door een hoger LDL-cholesterol kunnen uw bloedvaten verstopt raken.
HDL-cholesterol (goed cholesterol)
- Een HDL-cholesterol boven de 1 mmol/L is goed.
- Het HDL-cholesterol in uw bloed mag hoog zijn.
Triglyceriden
- Triglyceriden onder de 2 mmol/L is goed.
- Een hogere waarde geeft een hoger risico op hart- en vaatziekten.
Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het cholesterolgehalte te laag kan worden of dat dit gevaarlijk is voor je gezondheid.((6 mei 2019, Ik heb een hoog cholesterol))
Welke factoren beïnvloeden je cholesterolwaarden?
Er zijn verschillende factoren van invloed op je cholesterol. Deze factoren hebben invloed:
- Aanleg
- Gewicht
- Voeding
- Roken
- Diabetes: bij diabetes maakt de alvleesklier te weinig insuline aan. Bij problemen met de aanmaak van insuline kan dat leiden tot ongunstige cholesterolwaardes.
- Hypothyreoïdie (een te langzaam werkende schildklier)
In dit artikel hebben we meerdere factoren genoemd die van invloed zijn op je cholesterol. Voeding speelt bijvoorbeeld een rol. Niet iedereen zal in staat zijn om een te hoog cholesterol weer naar acceptabele waardes te krijgen via alleen voeding en gezonder leven. De huisarts kan je adviezen geven over voeding en lifestyle, maar kan ook voorstellen om medicatie (zoals statines) te gebruiken.((2021, Oorzaken van hoog cholesterol))
Gezonde voeding is belangrijk voor je hele lijf, niet alleen voor je cholesterolwaarden!
Bedenk wel dat gezonde voeding op heel veel processen in je lichaam een positieve invloed heeft. Je eet dus niet alleen gezond voor je cholesterol, maar het is een cadeau voor je hele lijf.
Vind je onze blogs interessant? Schrijf je dan zeker in op de nieuwsbrief: