Iedereen heeft wel eens last van de darmen. Dat is heel normaal. Maar wanneer je last hebt van inflammatoire darmaandoeningen dan heb je er chronisch last van.
Onder inflammatoire darmaandoeningen worden twee darmaandoeningen verstaan, te weten Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa. Bij beide aandoeningen is er sprake van een chronische ontsteking aan de darm, waardoor er verschillende klachten kunnen ontstaan.
Behandeling van de symptomen is mogelijk. Een gezonde leefstijl helpt hier zeker bij.
Chronische ontsteking
Bij chronische darmziekten is er altijd sprake van een chronische ontsteking van het maag-darmkanaal.
Het woord ‘ontsteking’ kan hierbij ietwat misleidend zijn, omdat er niet altijd een echte ontsteking aanwezig is. Het betekent in dit geval dat de darmen reageren op een vreemde agressor in de darmen. Dit kan een echte ontsteking zijn die te behandelen is met bijvoorbeeld antibiotica, maar bij chronische darmziekten is dat helaas niet het geval.
Onder chronische darmziekten vallen de Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa. Bij beide aandoeningen reageren de darmen dus ergens op met ontstekingen in de darmen of elders in het maag-darmkanaal.
Echter is bij beide chronische darmziekten nog niet precies gevonden wat deze agressor precies is. Het kan een reactie zijn op de bacteriën in de darmflora, maar ook door andere factoren van buitenaf worden veroorzaakt.((2021, Inflammatoire darmziekten)) Wel denkt men te weten dat een slecht werkend immuunsysteem een van de oorzaken is voor deze twee chronische darmziekten.
De Ziekte van Crohn bestaat uit ontstekingen van de bekleding van het gehele spijsverteringskanaal, waarbij eigenlijk alleen de lever wordt ontzien. Het kan dus voorkomen vanaf de mond tot aan de diepere lagen van het spijsverteringskanaal. Hoewel ontstekingen in de mond, slokdarm en maag zelden voorkomen en de meeste klachten zich in het darmenstelsel voordoen.
Bij Colitis Ulcerosa ontstaan er ontstekingen en zweren (ulcera) langs de oppervlakkige bekleding van de dikke darm en het rectum. Deze zweren en ontstekingen geven verschillende klachten.
Symptomen van chronische darmziekte
Omdat zowel de Ziekte van Crohn als Colitis Ulcerosa dezelfde symptomen hebben, worden ze dus onder de verzamelnaam inflammatoire darmaandoeningen geschaard.
De symptomen die bij beide aandoeningen horen zijn buikpijn, buikkrampen, aanhoudende diarree, gewichtsverlies zonder aanwijsbare reden, (chronische) vermoeidheid, bloed en/of slijm bij de ontlasting en anale bloedingen. Misselijkheid en overgeven kunnen ook voorkomen bij beide chronische darmziekten, maar wordt vooral bij de Ziekte van Crohn ervaren.
Bij deze klachten is het aan te raden direct een huisarts te raadplegen. In veel gevallen zijn de symptomen van deze chronische darmziekten goed te behandelen.
Diagnose van inflammatoire darmaandoening
De diagnose van inflammatoire darmaandoeningen moet overigens altijd door een arts worden vastgesteld. De huisarts zal je in dit geval doorverwijzen naar een internist gespecialiseerd in deze darmziekten.
Door middel van een colonoscopie kan worden vastgesteld of er sprake is van Colitis Ulcerosa. Met een endoscopie kan worden vastgesteld of het om de Ziekte van de Crohn gaat.
Meestal wordt zo een dergelijk onderzoek gecombineerd met een beeldvormend onderzoek, zoals contrastradiografie, magnetische resonantiebeeldvorming (MRI), of computertomografie (CT).
Daarnaast is het normaal om een ontlastingsmonster te laten controleren en bloedonderzoek te laten doen.((22 maart 2018, Inflammatory bowel disease (IBD)))
Behandeling van chronische darmziekten
Het ligt uiteraard aan het soort inflammatoire darmaandoening wat de behandeling ervan is. Aangezien deze darmziekten echt chronisch is, zal je er niet echt vanaf komen. De behandeling bestaat vooral uit het in remissie (in ruste) brengen van de aandoening. Hierbij hoopt men dat de symptomen niet terugkomen en je minder last hebt van opvlammingen van de ziekte.
Helaas kunnen beide ziekten niet worden genezen. Dat komt doordat er nog veel onderzoek nodig is om de oorzaak in het lichaam te achterhalen. Symptoombehandeling is dus het enige wat nu nog mogelijk is. Dankzij de verbeterde behandelingen kunnen operaties in veel gevallen worden voorkomen.
In sommige ernstige gevallen is het echter nodig om over te gaan tot een operatie van de darmen, waarbij aangetaste stukken verwijderd worden. Echter is dit altijd een laatste redmiddel, aangezien het niet garandeert dat de inflammatoire darmaandoeningen daarna wegblijven.
Medicatie is overigens de belangrijkste vorm van behandelen als het om chronische darmziekten gaat. De medicatie helpt vooral om de ontstekingsreacties in het spijsverteringsstelsel te verminderen. Omdat het hier om chronische darmziekten gaat, is het vaak na een eerste behandeling nodig om daarna ter ondersteuning door te gaan met medicatie. Hiermee kunnen klachten en symptomen worden verminderd.
Om de chronische darmziekten te behandelen worden verschillende soorten medicijnen ingezet, te weten aminosalicylaten, corticosteroïden (zoals prednison), immunomodulatoren, en de nieuwste klasse die hiervoor is goedgekeurd: de ‘biologics’. De medicatie kan oraal genomen worden, maar ook via een infuus of vaccinaties.
Het is aan te raden om geen NSAID pijnstillers te gebruiken, omdat deze de chronische darmziekten juist kunnen doen ontvlammen.((7 november 2020, Inflammatory bowel disease (IBD)))
Voeding bij inflammatoire darmaandoening
Bij de Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa zijn de darmen eigenlijk altijd overprikkelt, waardoor ze niet goed hun werk kunnen doen in het spijsverteringsproces. Het is daarom aan te raden ze een handje te helpen en moeilijk verteerbare voeding te vermijden.
Toch hoef je niet per se over te gaan op een speciaal dieet. Eet vooral gezond, gevarieerd en vezelrijk. Neem de tijd voor een maaltijd. Ga er echt voor aan tafel zitten, zodat je aandacht hebt voor het eten zelf. Dat helpt om eventuele klachten na het eten van een maaltijd te verminderen.
Er zijn ook licht verteerbare vezels die goed zijn voor een gezonde darmfunctie. Het kan wel zo zijn dat door medicijngebruik vitamines, mineralen en spoorelementen minder goed worden opgenomen in het lichaam. Bespreek dit met een voedingsdeskundige of behandelend arts.
Wanneer de ziekte zich voor het eerst manifesteert of bij een heftige periode ervan, kan je veel gewichtsverlies ervaren. Om op gewicht te blijven en niet ondervoed te raken, heb je extra eiwitten nodig. Bespreek daarom met de voedingsdeskundige wat de beste voedingsmiddelen zijn voor jou.
Voeding die de darmen extra prikkel (bijvoorbeeld cafeïne en suikerhoudende drankjes) kun je beter zoveel mogelijk laten staan.
Pas je leefstijl aan
Bij chronische darmziekten merk je al gauw dat je niet alles zomaar meer kan doen en je rekening moet houden met je lichaam. Toch raden artsen aan om te blijven bewegen (fietsen, wandelen, zwemmen, aerobics) en om gezond te blijven eten. Zorg goed voor je lichaam door te stoppen met roken en bewust te zijn van wat je eet en drinkt.
Ben je moe? Ga dan even liggen of rustig zitten en neem een moment voor jezelf. Vertel ook anderen dat je last hebt van een chronische darmziekte. Drink vooral water en kruidenthee. Zorg voor een goede nachtrust en verminder stress in je leven. Stress kan namelijk opvlammingen van de Ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa verergeren.((januari 2016, Ziekte van Crohn – Wat kan ik doen? – Maag Lever Darm Stichting))
Probiotica en chronische darmziekten
Er zijn verschillende studies naar de effecten van probiotica op de darmflora in combinatie met chronische darmziekten. Hoewel probiotica een gunstig effect kunnen hebben op de darmflora, is nog onvoldoende bewezen of dit ook daadwerkelijk zo kan uitpakken bij de Ziekte van Crohn. Er is een positief effect gevonden bij Colitis Ulcerosa, maar er is meer onderzoek nodig om uitspraken te kunnen doen.((25 juni 2019, Rol van voeding en probiotica bij chronische darmontsteking en prikkelbare darm syndroom))
Goed om te weten
Het prikkelbare darmsyndroom en coeliakie zijn geen chronische darmziekten, zoals hier beschreven. Hoewel er overeenkomstige symptomen zijn, gaat het hier om heel andere aandoeningen. Bij zowel prikkelbare darmsyndroom als bij coeliakie worden de klachten niet veroorzaakt door ontstekingen, maar door respectievelijke verschillende triggers en gluten.
Een arts zal deze twee aandoeningen door middel van vragen en onderzoek uitsluiten, voordat de diagnose voor inflammatoire darmaandoeningen wordt gegeven.((16 december 2011, Genetics and pathogenesis of inflammatory bowel disease))((1 maart 2007, The fundamental basis of inflammatory bowel disease))((2004, Dysbiosis in inflammatory bowel disease))
Vind je onze blogs interessant? Schrijf je dan zeker in op de nieuwsbrief: