Laatst bijgewerkt op 7 oktober 2025
Brain fog bij long-COVID is lastig te grijpen. Een recente studie met AMPA-PET laat afwijkende patronen van AMPA-receptoren in de hersenen zien die kunnen samenhangen met deze klachten. In dit artikel vind je in heldere taal wat dit wél en níet betekent, plus praktische tips om er vandaag al beter mee om te gaan.
In dit artikel:
- Wat is brain fog bij long-COVID?
- AMPA-receptoren in één minuut
- Wat de nieuwe PET-studie liet zien
- Wat dit wél en niét betekent voor de praktijk
- 8 praktische, veilige tips voor je dagelijks leven
- Samenvatting en laatste boodschap
Brain fog bij long-COVID: wat bedoelen we precies?
“Brain fog” is geen officiële diagnose, maar een verzamelnaam voor klachten zoals traag denken, verminderde aandacht, moeite met plannen/multitasken, woordvindproblemen en een onbetrouwbaar kortetermijngeheugen. Het kan werk, studie en het dagelijks leven behoorlijk beïnvloeden. De nieuwe bevindingen geven een biologisch aanknopingspunt dat met deze klachten kan samenhangen, zonder dat er meteen sprake is van een behandeladvies.
AMPA-receptoren in één minuut
Hersencellen communiceren met behulp van boodschapperstoffen. Glutamaat is daarbij de belangrijkste “gaspedaal”-boodschapper. AMPA-receptoren zijn ontvangers op zenuwcellen die glutamaatsignalen razendsnel doorgeven en spelen een sleutelrol bij leren en geheugen. Bij disbalans (te weinig of te veel activiteit) kan de informatiestroom verstoord raken. Met een speciale tracer en een PET-scanner kan de dichtheid van AMPA-receptoren bij levende mensen in kaart worden gebracht.
Misschien ook interessant: welke soorten neurotransmitters zijn er en wat doen ze?
Wat liet de nieuwe PET-studie zien?
In een onderzoeksgroep met mensen met long-COVID en aanhoudende cognitieve klachten vergeleken met gezonde controles werd wijdverspreid een verhoogde AMPA-receptordichtheid in de hersenen gemeten. Binnen die groep gold: hoe hoger die waarden, hoe ernstiger de cognitieve klachten op testen. Ook bloedmarkers die op ontsteking duiden, leken samen te hangen met de PET-bevindingen.(Bron)
Belangrijk om te benadrukken: deze resultaten komen uit lopend wetenschappelijk onderzoek. De gebruikte scan is (nog) een onderzoeksinstrument en geen standaard onderdeel van de klinische zorg. Toekomstig, onafhankelijk onderzoek moet deze bevindingen bevestigen en verduidelijken wat de klinische betekenis precies is.
De mening van een expert: Interview met Dr. Len De Nys over chronische ontstekingen
Wat betekent dit wél — en wat niet?
Wél:
- De bevindingen bieden objectieve aanwijzingen dat long-COVID-brain-fog kan samenhangen met meetbare veranderingen in de hersenen (AMPA-receptorpatronen).
- Het onderzoek geeft richting voor verdere studie naar diagnostiek en mogelijke aangrijpingspunten.
Niet:
- Het is geen behandelrichtlijn. Je kunt hieruit geen advies voor therapie afleiden.
- Het zegt niets over de werking van middelen, supplementen of voedingsstoffen op brain fog.
- Het betekent niet dat de PET-scan nu geschikt is om individuen te diagnosticeren in de zorgpraktijk.
8 praktische, veilige tips om vandaag al slimmer om te gaan met brain fog
1) Werk in focusblokken (25–45 min) met echte pauzes
Kies één taak, zet een timer en neem daarna 5–10 minuten pauze. Dit beperkt mentale ruis en vermoeidheid. Twee tot vier van zulke blokken per dag is voor veel mensen haalbaar.
2) Maak je brein “frictieloos” met externe geheugensteun
Gebruik checklists, agenda-alerts, een vaste brain-dump aan het begin van de dag en noteer sleutelwoorden voordat je start. Externe hulpmiddelen verlagen de druk op je werkgeheugen.
3) Doseer je energie met de 80%-regel
Stop vóórdat je “op” bent en verspreid veeleisende taken over de week. Deze vorm van pacing helpt pieken en crashes te voorkomen en levert vaak stabielere dagen op.
4) Slaap is ononderhandelbaar: ritme en licht
Vaste bed- en wektijden, zo min mogelijk blauw licht ’s avonds, een koele slaapkamer en ochtendlicht helpen je slaap-waakritme. Betere slaap = vaak helderder denken overdag.
5) Beweeg regelmatig, niet heroïsch
Korte blokken lichte tot matige beweging (wandelen, rustig fietsen) kunnen aandacht en stemming ondersteunen. Begin laag, bouw langzaam op en luister naar je herstelrespons.
6) Eet voor stabiele energie
Regelmatige maaltijden met vezels, eiwit en onbewerkte voedingsmiddelen helpen schommelingen in energie beperken. Drink voldoende water en wees spaarzaam met ultrabewerkte voeding alsook alcohol, dat slaap en cognitieve prestaties kan verstoren.
7) Doe een mentale “opwarmronde” voor je start
Besteed 3–5 minuten aan een mini-plan: wat is het doel, wat zijn de stappen, welke informatie heb je nodig? Zo activeer je de juiste netwerken en verklein je het risico op “blanco staren”.
8) Zoek ondersteuning als klachten je functioneren blijven remmen
Blijven klachten aanhouden of verergeren? Overleg met je (huis)arts of bedrijfsarts. Zij kunnen meedenken over belastbaarheid, werkafspraken of re-integratie. De onderzoeksbevindingen kunnen helpen om je klachten te onderbouwen, maar vormen geen indicatie voor een specifieke behandeling.
Samenvatting
- Onderzoekers zien bij long-COVID met brain fog afwijkende patronen in AMPA-receptoren op PET-scans. Dat zijn objectieve aanwijzingen voor een biologische samenhang, maar nog geen klinische richtlijn.
- Voor de dagelijkse praktijk is het verstandig te kiezen voor focusblokken, pacing, slaaphygiëne, regelmatige lichte beweging, stabiele voeding en duidelijke geheugensteuntjes.
- Eerstestap voor morgen: plan twee korte focusblokken met een echte pauze, leg je telefoon uit zicht en eindig de dag met een korte evaluatie. Klein beginnen werkt het best.
Meer lezen? Ontdek in dit artikel meer uitleg over brain fog.
Disclaimer: Dit artikel is algemeen informatief en vervangt geen medisch advies. Het bevat geen behandel- of productadvies. Bespreek aanhoudende of verergerende klachten altijd met je (huis)arts of bedrijfsarts. Als deze pagina op een site staat waar ook producten worden verkocht: deze informatie staat los van eventuele producten.